Książka: Na Zachodzie bez zmian

Jak wiele prawdy o wojnie, życiu, śmierci, cierpieniu, współczuciu, ludzkiej psychice, samotności można zamknąć w 215 stronach? Okazuje się, że bardzo wiele... Utworów literackich traktujących o wojnie, jej sensie i bezsensie i wszystkim, co się jej tyczyć może powstało bardzo wiele. Dla mnie jednak ta książka jest i pozostanie wyjątkowa. Między innymi dlatego, że oprócz tradycyjnych emocji, jakie wzbudza w przeciętnie wrażliwym człowieku historia wojny i jej okrucieństwa, ta książka pobudził...

Powieść "Na zachodzie bez zmian" może wydawać się niezwykła czytelnikowi znającemu literaturę polską tego okresu. Dziwić może szczególnie krytyczny stosunek do I wojny światowej. Wojna ta przyniosła niepodległość zarówno Polsce, jak i innym krajom środkowoeuropejskim. Dlatego też w międzywojennej literaturze polskiej mało jest utworów krytykujących I wojnę. Przeciwnie, w powieściach Struga, Kadena-Bandrowskiego i innych polskich autorów wojna jest ukazana jako cudowne wydarzenie, zesłane prze...

No więc książka opowiada o chłopcach tuż po maturze na pierwszej wojnie światowej. Niepozakładane rodziny młodzieży. Brak przyszłości. Książka opiera się głównie na braku zrozumienia sensu wojny. No i słusznie. Oni sami nie wiedzą, po której są stronie. A zabijają się, chociaż mogliby być przyjaciółmi. To zawarte zostało na świstku papieru podpisanym przez władców różnych krajów, a sami oni siedzą sobie pewnie bezpiecznie w czasie wojny i zastanawiają się, gdzie posłać żołnierzy. Książka nie jes...

Po cichu obiecywałem sobie, że przez dłuższy czas nie podejdę do lektury powieści traktującej o II wojnie światowej. Temat (przynajmniej dla mnie) mocno zdarty, wysłużony, szturchany z każdej strony i nie chcę napisać, że wyczerpany, ale w tej studni inspiracji wyraźnie widać już muliste dno. Wtedy zagrałem w "Valiant Hearts" (tak, gram w gry i co mi zrobisz?) uświadamiając sobie, jak niewiele wiem o Wielkiej Wojnie, bardziej znanej tu i tam jako I wojna światowa. Powody takiego stanu rzeczy są ...

O wojnie dużo napisano i zapewne nie jest to koniec. Nasza uwaga zwykle skupia się na zbrodniach hitlerowskich, holocauście, obozach zagłady, o które do dziś toczą się spory. Książka Remarque'a przypomina nam jednak o tej wcześniejszej, I wojnie światowej, która - mimo że nie zrzucono żadnej bomby atomowej - zniszczyła ludzi równie mocno. Tym samym jest to książka o wszystkich wojnach i o tym, co robią one z człowiekiem. Nie znajdziecie tu ani grama polityki. To historia o pokoleniu, które z...

Erich Maria Remarque to urodzony w 1898 roku niemiecki pisarz francuskiego pochodzenia. Zaliczany do tzw. „lost generation” - pokolenia pisarzy walczących w I wojnie światowej, z którego wywodzili się również Ernest Hemingway i Francis Scott Fitzgerald. Powieścią, która przyniosła mu największą sławę, jest „Na Zachodzie bez zmian”. To historia grupy dziewiętnastoletnich przyjaciół ze szkolnej ławki, którzy w czasie I wojny światowej, za namową swojego wychowawcy i pod presją otoczenia, zacią...

„Na Zachodzie bez zmian” to książka niezwykła. Jeśli ktoś sięgnie po nią z myślą, że to kolejna powieść wojenna ze spektakularnymi opisami bitew, dramaturgią i szczęśliwym zakończeniem, bardzo się zdziwi. Główny bohater, a zarazem narrator przedstawia swoich kolegów z frontu i wita się z czytelnikiem słowami: „Wszyscy dziewiętnastoletni, wszyscy poszliśmy na wojnę z tej samej klasy”*. Już pierwszy epizod daje do myślenia. Front; 150-osobowy oddział jest pod obstrzałem. Jakimś cudem żołnierzom...

Tytuł tej książki jest informacją o przebiegu wojny na froncie zachodnim. Bezosobowość i obojętność tego komunikatu jest niezmiernie krzywdząca dla tych tysięcy młodych chłopców, którzy codziennie giną za ojczyznę, za sprawę, której tak naprawdę w ogóle nie rozumieją. I nie ma znaczenia, czy są to Niemcy, Anglicy czy Francuzi. Jednak czytając tę książkę zrozumiałam, że nie śmierć jest głównym tematem powieści. Chodzi tu o życie i o przyszłość młodych, niedoświadczonych chłopców, którzy biorą ...

Książka "Na zachodzie bez zmian" przedstawia losy chłopców, którzy, wyrwani ze swego dotychczasowego - spokojnego - życia, muszą zmierzyć się z okropieństwem wojny. Ich młode oczy, nienawykłe do widoku cierpienia, z czasem stają się coraz bardziej na nie obojętne. Bohaterowie stają twarzą w twarz z wojną, która ich przerasta, jednak chęć życia dodaje im sił do przetrwania w tym nieludzkim świecie. Ci młodzi mężczyźni, którym zabrano beztroskie lata, zmieniają się, próbują odnaleźć siebie w tym ś...

Historia chłopców, którzy świeżo po maturze zostali wysłani na front, jest właściwie pretekstem do rozważań o pokoleniu Remarque'a - pokoleniu, dla którego - jak sam autor podkreśla - nie ma żadnej nadziei. Najbardziej przerażające jest to, że ta straszna historia, o której czytamy w tym wybitnym utworze, za lat dwadzieścia powtórzy się na nowo - i to ze zdwojoną siłą. "Na zachodzie bez zmian" jest pierwszą książką, która odmitologizowała wojnę. Dotąd była ona czymś świętym, celem żołnierza b...

"Na zachodzie bez zmian" to książka napisana po to, aby czytelnik mógł zrozumieć, że nie tylko Anglicy czy Francuzi tak ciężko doświadczali wojny. Młodzi chłopcy, którzy trafili na front po stronie niemieckiej, byli nie mniej wrażliwymi ludźmi. Żałowali oni, że muszą walczyć z rozkazu jakiegoś dowódcy, bo sami tego nie pragnęli. Co więcej, rozumieli, że walczą i zabijają takich samych ludzi, jakimi są oni sami. Mieli z tego powodu duże wyrzuty sumienia, a co za tym idzie, ciężko było im się przy...

Powieść traktuje o ostatnich trzech latach I Wojny Światowej, widzianych i opowiedzianych przez młodego, dziewiętnasto-, później dwudziestojednoletniego żołnierza pruskiego kontyngentu. Młody chłopak, agitowany w szkole i na ulicy, decyduje się, wraz z wszystkimi kolegami z klasy, zgłosić się do wojska, by wraz z niemiecką armią bronić swej ojczyzny. Do jego oddziału trafiają również chłopcy z jego klasy: Kropp, Muller i Kemmerich. Nie wszystkim udaje się opuścić linię Maginota w całości póź...

Grupa licealistów prosto z klasy trafia na front I wojny światowej. W szkole i rodzinnym mieście karmiono ich tekstami, że jadą walczyć za ojczynę, że będą bohaterami. A trafiają po prostu na rzeź. Widzą kolegów umierających z rozerwanymi brzuchami, oderwanymi nogami itp. Mniej myślą o tym, czy przeżyją jutro. Częściej o tym - czy będą umieli żyć, gdy wojna się wreszcie skończy. Smutna jest ta książka. Najsmutniejsze jest to, że od tamtych czasów niewiele się zmieniło.

Powieść "Na Zachodzie bez zmian" należy do najgłośniejszych dzieł literatury XX wieku. Jej bohaterowie, podobnie jak sam autor, należą do "straconego pokolenia": pokolenia, którego młodość przepadła w okopach I wojny światowej.

Osiemnasto-, dziewiętnastolatkowie trafiają na front niemal prosto ze szkolnej ławy, namawiani przez nauczycieli do spełnienia obowiązku wobec ojczyzny. Czymże jednak jest ten obowiązek? - pytają siebie, świadomi, że strzelają do takich samych jak oni, młodych, tęskniących za domem i pokojem i pytających o sens wojny wrogów.

Okrucieństwo wojennej machiny, w której są zaledwie trybikami, odbiera im najpierw poczucie człowieczeństwa, a w końcu i życie - i w tym sensie są oni dosłownie "straconym pokoleniem".

Mistrzowskie wniknięcie w emocje bohatera, gwałtowność opisu ataków z lądu i powietrza, atmosfera nieuchronności śmierci - wszystko to sprawia, że "Na Zachodzie bez zmian" do dziś przejmuje grozą.

[Rebis, Poznań 2004]