Książka: Trzej towarzysze

Kiedy możemy stwierdzić, że ktoś jest naszym przyjacielem? To pytanie zadaje sobie wielu z nas. W tej książce E.M. Remarque przedstawia istotę prawdziwej przyjaźni i miłości, która może być odpowiedzią na powyższe pytanie. Późne lata 20. XX w. Niemcy. Kryzys gospodarczy narasta. Mimo to trzem przyjaciołom jeszcze z czasów wojny wiedzie się całkiem nieźle. Wspólnie prowadzony interes kwitnie. Żaden z nich nie związał się na stałe z kobietą, co nie znaczy, że unikają damskiego towarzystwa. Nie...

Przepiękna powieść o męskiej przyjaźni i miłości do kobiety. Książka ma swój "klimat", przepięknie napisana i w prosty sposób, mimochodem, pokazuje wartość przyjaźni i miłości. Mimo iż niektóre z książek Remarque'a nie przypadły mi do gustu, to "Trzej towarzysze" jest absolutną rewelacją.

Remarque w niezawodny sposób umie chwytać to, co jest najistotniejszą barwą, najgłębszym tętnem wyznaczającym bieg naszego życia. Jak w "Na Zachodzie bez zmian", dziele o największym rozgłosie w całej literaturze powojennej, potrafił zakląć całą niesfałszowaną prawdę wojennych okopów, jak w "Drodze powrotnej" dał przejmujący obraz tragicznej rozterki niemieckiej młodzieży w dniach klęski i rozkładu, - tak i w "Trzech towarzyszach" oddaje to, co jest najistotniejszym piętnem naszych dni.

Ucichły już i oddaliły się od nas odgłosy szrapneli i granatów, odpłynęły obłoki gazów trujących; nie ma ich też w nowej powieści Remarque'a. Zakwita w niej na nowo życie, - nasze zawrotnie szybkie, beztreściwe i bezładne życie powojenne. Romans, jaki na tle tego życia się rozwija, wyposażył Remarque całym bogactwem swego liryzmu; tu dopiero ujawnia się w pełni siła jego talentu, roztaczającego przed czytelnikiem przepysznie rozwiniętą symfonię uczucia.

Ale choć bohaterowie Remarque'a otrząsnęli się z koszmarów, - stygmaty wojenne pozostały, rzucając tragiczny cień na dzieje miłości Roberta i Pat. Jesteśmy wciąż jeszcze wśród życiowych rozbitków, wśród ludzi miotanych wichrem z fali na falę, zagłuszających sztuczną podnietą uczucie pustki po tym, co zabrała im wojna. Zabrała im wiele; pozostawiła tylko - uczucie przyjaźni, przyjaźni bohaterskiej i pełnej wyrzeczenia. To uczucie przyjaźni, jakie zrodziło się w okopach, przenosić będą na cały świat - i ono też opromieni ich miłość, dodając jej barw nowych.

Jeśli o poprzednich powieściach Remarque'a powiedzieć można, iż wstrząsnęły sumieniem człowieka - ta powieść zawładnąć musi jego sercem.



---
Powyższy opis znajduje się na przedostatniej, nienumerowanej stronie książki Józefa Rotha "Krypta kapucynów", wydanej przez Towarzystwo Wydawnicze "Rój" w 1939 roku.

- Tak, Pat - rzekłem ujmując jej białe ręce. - Gdybyśmy my urządzali świat, na pewno lepiej by wyglądał? Przytaknęła. - Tak, kochanie. Nie dopuścilibyśmy do podobnych nonsensów. Gdyby tylko człowiek wiedział, co jest po tamtej stronie? Czy wierzysz, że istnieje jakiś dalszy ciąg? - Tak. Życie jest tak podle zrobione, że nie może się tutaj kończyć. Uśmiechnęła się. - To także powód. Ale czy uważasz, że to jest także źle zrobione? - spytała wskazując na wiązankę żółtych róż, stojących przy łó...

Ledwie wczoraj skończyłam czytać książkę, a już odczuwam brak "Trzech towarzyszy"... Jest to jedna z pozycji, które na długo pozostają w pamięci. Smutna i mądra. Po prostu niesamowita. Polecam wszystkim kochającym dobrą literaturę. Robi wrażenie i zmusza do przemyśleń. Jednym słowem, cały E.M. Remarque.

Tytuł mógłby wskazywać, że jest to książka o mężczyznach i dla mężczyzn. Ale to nieprawda. Rzecz wciągnie każdego, bez względu na płeć. Poruszające, głębokie i niebanalne studium miłości, a także wplecione w nie studium życia i śmierci. Wzrusza, zmusza do zastanowienia... Wypisałam kilka cennych dla mnie zdań i zamierzam zaglądać do nich często... Gorąco polecam.