Już 24 września w Pałacu Rzeczypospolitej (Krasińskich 2/5) w godzinach od 11:00 do 19:00 będzie można zobaczyć rękopis Kroniki Wincentego Kadłubka – na specjalnym, jednodniowym pokazie z cyklu Pierwsze/Najstarsze. Wydarzenie uświetnią wykład prof. Henryka Samsonowicza  O mistrzu Wincentym zwanym Kadłubkiem i jego kronice (g. 15:00) oraz rozmowa z prof. Jackiem Banaszkiewiczem Wszystkie baśnie Wincentego Kadłubka, czyli o pochodzeniu najbardziej znanych polskich podań (g. 16:30). Dodatkowo warszawski przewodnik, Jacek Karwat, bezpłatnie oprowadzi chętnych po Pałacu Rzeczypospolitej (obowiązuje rejestracja:  http://pierwszenajstarsze.bn.org.pl/wydarzenia/13-kronika.html).

Kronika, spisana przez mistrza Wincentego na przełomie XII i XIII wieku na polecenie księcia Kazimierza II Sprawiedliwego, to historią państwa polskiego sięgająca od czasów zamierzchłych (można powiedzieć chyba, że mitycznych) aż do 1202 roku. Mimo że należy do nielicznych dawnych źródeł historycznych (innymi znanymi kronikami są te Galla Anonima i Jana Długosza), nie jest zbyt wiarygodna: w pierwszych księgach dzieje Polaków przeplatają się z dziejami Aleksandra Wielkiego czy Juliusza Cezara, ponadto Kadłubek przeinacza fakty dla celów estetycznych lub dydaktycznych. To barwna, erudycyjna opowieść –  najstarsza książka napisana przez Polaka, który przeszedł do historii jako pierwszy twórca polskiej literatury

Kronika polska (Historia Polonica, jak brzmi jej oryginalny łaciński tytuł) napisana jest w formie dialogu między biskupami: gnieźnieńskim – Janem i  krakowskim – Mateuszem. Jan opowiada epizody z polskiej historii, Mateusz zaś komentuje je analogiami ze starożytności i Biblii. Prof. Brygida Kürbis we wstępie do wydanego w serii „Biblioteka Narodowa” polskiego przekładu dzieła nazwała ją europejskim pomnikiem umysłowości i uczoności dwunastowiecznego humanisty. Jak podkreślają organizatorzy wydarzenia – dzieło to jest także znakomitym świadectwem bogactwa i dojrzałości średniowiecznej polskiej myśli polityczno-prawnej w kontekście europejskim. Co ciekawe, Wincenty Kadłubek opisał nie tylko władców historycznych i ich dokonania, ale również postaci legendarne: Kraka, Wandę, Popiela czy „całożercę” – potwora znanego dziś jako smok wawelski.

O magistrze Wincentym wiadomo niewiele: na pewno był jednym z najwybitniejszych intelektualistów swoich czasów, kształcił się prawdopodobnie w Paryżu lub Bolonii. Przez dziesięć lat piastował godność biskupa krakowskiego, by później – w nieznanych okolicznościach – zrezygnować z tej funkcji. Koniec życia spędził w klasztorze cystersów w Jędrzejowie, zmarł w 1223 roku. W XVIII wieku ogłoszony został błogosławionym Kościoła rzymskokatolickiego. 
 

Kronikę można także oglądać w Polonie – Cyfrowej Bibliotece Narodowej: http://polona.pl/item/264647/38/