Generał Józef Bem znany jest z historii jako doskonały dowódca, świetny strateg, głównie jako jeden z głównodowodzących powstaniem węgierskim w latach 1848-1849. Powieść Gąsiorowskiego przedstawia dzieje jeszcze pułkownika Józefa Bema i jego rolę w walkach 1831 r. - w schyłkowym czasie powstania listopadowego. Bohater jest ukazany na kartach powieści przede wszystkim jako doskonały dowódca artylerii konnej, wybitny strateg, jednocześnie człowiek uczciwy, honorowy, lojalny wobec przełożonych, gorący patriota i zwolennik zdecydowanych działań wobec wroga na polu bitwy. Jest również osobą prostolinijną, zbyt ufną wobec ludzi, co staje się, niestety, przyczyną jego niepowodzeń w karierze zawodowej oraz życiu osobistym.

Akcja utworu rozpoczyna się w maju 1831 r., walkami toczonymi pod Ostrołęką. Starcie owo kończy się porażką wojsk polskich i tylko dzięki świetnemu dowodzeniu pułkownika Bema na polu bitwy część sił udaje się uratować z pogromu. Bitwa ta stanowi prawdziwy chrzest bojowy tytułowego bohatera na polu walki. Wydarzeniem zamykającym akcję powieści jest upadek Warszawy w październiku tego roku. Czytelnik oczami pułkownika Józefa Bema oraz innych bohaterów obserwuje więc schyłkową fazę walk powstania listopadowego. Nie będę opisywać przygód bohatera, skupiając się jedynie na ogólnej problematyce utworu.

Gąsiorowski opisuje konflikty wewnętrzne w łonie rządu polskiego. Ponadto spory, pychę, arogancję, złe dowodzenie, a także zwykłe tchórzostwo kadry dowódczej polskiej armii. Powyższe czynniki nieuchronnie prowadzą do klęski polskiego zrywu niepodległościowego. Spośród kadry wojskowej zdecydowanie pozytywnie wyróżnia się pułkownik Bem, lecz czy jest on w stanie uzyskać wpływ na powstanie i uratować czyn zbrojny? Zarazem utwór doskonale oddaje atmosferę społeczno-polityczną Warszawy tego okresu, stosunek różnych grup społecznych do powstania i jego kierownictwa. Można z powodzeniem stwierdzić, iż w tym wypadku "Bem" jako utwór literacki stanowi panoramę społeczno-polityczno-militarną Królestwa Kongresowego w ostatnich miesiącach jego istnienia.

Wielbicielom utworów Gąsiorowskiego i powieści historycznych polecam tę książkę. Utwór może nie rzuca na kolana, ma bowiem momenty słabsze, monotonne. Jednakże, moim zdaniem, "Bem" jest doskonałą lekturą uzupełniającą, jeśli idzie o okres powstania listopadowego. Pozwala czytelnikowi lepiej zrozumieć te czasy i ówczesną sytuację "Kongresówki". Dlatego pomimo wspomnianych mankamentów i pewnych nieścisłości historycznych polecam "Bema" czytelnikowi.