Eseistka Olga Drenda, poetka Małgorzata Lebda, prozaiczka Zyta Rudzka i tłumaczka Bogusława Sochańska zostały laureatkami tegorocznej – czternastej – edycji Nagrody Literackiej GDYNIA. Laureatów ogłoszono w piątek, 30 sierpnia, podczas uroczystej gali w Muzeum Emigracji w Gdyni.

Jako pierwsza, przyznana została nagroda w kategorii eseistyka. Otrzymała ją Olga Drenda za esej „Wyroby. Pomysłowość wokół nas". 

- To rzecz uczona, lecz z erudycją się nie obnosząca, poparta dogłębnymi, rozległymi studiami, ale wokół tych badań wrzasku nierobiąca, intelektualnie rygorystyczna, a zarazem niesystemowa i niesystematyczna, wnikliwa a przystępna - mówił o nagrodzonej książce Adam Lipszyc, członek kapituły.

Laureatką nagrody w kategorii poezja została Małgorzata Lebda za tom poetycki „Sny uckermärkerów". 

- Jeśli miałabym komuś dedykować tę nagrodę, to chcę ją zadedykować czytelnikom, bo przygoda z pisaniem okazała się być dialogiem. To nie tylko komunikat, który ja wysyłam do innych, ale okazało się, że ta i wcześniejsze książki pozwoliły mi poznać niesamowite historie i niesamowitych ludzi - powiedziała nagrodzona.

Nagroda w kategorii proza powędrowała do Zyty Rudzkiej za powieść „Krótka wymiana ognia". Nowa powieść autorki to zaskakujący melanż lubieżnej zmysłowości i tragikomicznej refleksji nad twórczością, przemijaniem i płcią. W „Krótkiej wymianie ognia” odwieczną walkę toczą Eros i Tanatos, kobieta z mężczyzną, poeta ze światem i samym sobą. Roma Dąbrowska – poetka, córka, żona, kochanka, matka – kobieta. Poszczególne role, które przyszło jej odgrywać w życiu, łączą się w jedno wobec rychłego kresu egzystencji. Krążąc jak w malignie po świecie żywych, świadomość starej poetki powraca do najistotniejszych osób i wydarzeń z życia. To swoiste podsumowanie jej twórczej osobowości. Kim była? Dziką i namiętną kochanką, zakochaną w słowach poetką, niespełnioną matką genialnej córki, która przedwcześnie wyfrunęła z gniazda? Dawni wielbiciele jej twórczości, byli mężowie, postać matki powracają w groteskowych, frenetycznych wizjach bohaterki. Roma snuje refleksje o własnej kobiecości, twórczości literackiej, przemijaniu, tęskniąc przy tym za urokami świata zmysłowego, do którego już prawie nie przynależy.

Ostatnią nagrodą, w kategorii przekład na język polski, uhonorowana została Bogusława Sochańska za tłumaczenie „Alfabetu" (autorka oryginału: Inger Christensen).  To książka poetycka, w której obok ograniczenia formalnego w postaci tytułowego alfabetu (każdy wiersz skupiony jest wokół innej litery) i fascynacji matematyką znajdziemy pełną emocji opowieść o początkach ludzkości. Inger Christensen (1935–2009) należy do panteonu duńskiej literatury. W całej swojej twórczości, a zwłaszcza w najważniejszych utworach: siedmiu tomach poetyckich, trzech powieściach i dwóch tomach esejów ta najwybitniejsza – i nietypowa – przedstawicielka duńskiego postmodernizmu poszukiwała odpowiedzi na pytania o miejsce człowieka w świecie, o jego relacje z przyrodą i rządzącymi światem prawami, a także, co dla niej szczególnie charakterystyczne, o rolę i znaczenie języka oraz – matematyki. Dlaczego matematyki? Inger Christensen interesowała się naukami ścisłymi, matematyce zaś przypisywała szczególną rolę. „Co właściwie było pierwsze, mowa czy liczba, język czy matematyka?” – pyta w jednym z esejów. Pasjonująca, często zaskakująca refleksja intelektualna, wyraziste reagowanie na wydarzenia polityczne, przemiany i problemy społeczne współczesności, odważna, unikalna ekspresja poetycka i ten zniewalająco piękny, zmysłowy język i poetycki ton – całe to bogactwo stanowi o wielkości Inger Christensen. Jak donoszono w Danii tuż po jej śmierci, krytycy w różnych krajach wyrażali żal, że poetka nie doczekała się nagrody Nobla.

Laureatki otrzymały pamiątkowe statuetki Kostki Literackie oraz nagrody finansowe w wysokości 50 tys. zł. Kapitule Nagrody Literackiej GDYNIA przewodniczyła w tym roku prof. Agata Bielik-Robson. Do konkursu zgłoszono blisko 430 tytułów.

Tegorocznej Nagrodzie towarzyszy kolejna edycja festiwalu Miasto Słowa, który potrwa do 1 września 2019. Zdobywczynie Kostek Literackich spotkają się z czytelnikami w niedzielę, 1 września, w Konsulacie Kultury w Gdyni. Rozmowę poprowadzi Michał Nogaś.

Źródło inf. i foto: nagrodaliterackagynia.pl

ARTYKUŁY POWIĄZANE:

Ogłoszono nominowanych do Nagrody Literackiej Gdynia 2019