Rec. Marcin Kłak
Ocena książki: 5/6


Obecnie zdarza się, że siedmio- czy dziesięcioletnie dziecko wie o kosmosie rzeczy, z których sto lat temu nie zdawali sobie sprawy naukowcy. Jednak to właśnie skrzętna praca badaczy i teoretyków doprowadziła do tego, że pojęcia takie jak gromady galaktyk, rozszerzający się Wszechświat czy wreszcie ciemna materia nikogo nie dziwią. "Ciemna strona Wszechświata: W poszukiwaniu brakujących składników rzeczywistości" to książka opisująca działania ludzi nauki, którzy przesunęli granice naszych możliwości poznawczych i wiedzy o otaczającym nas świecie.

4 października 2011 roku Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Tym najbardziej znanym naukowym wyróżnieniem uhonorowani zostali trzej kosmologowie: Saul Perlmutter, Brian P. Schmidt oraz Adam G. Riess. Pracując w dwóch różnych zespołach, udowodnili oni, że Wszechświat rozszerza się coraz szybciej i tym odkryciem zyskali tę prestiżowa nagrodę. Jednak pracą wymienionych powyżej naukowców interesowali się nie tylko specjaliści ze Szwecji, ale także Richard Panek - dziennikarz i autor książek popularnonaukowych. On to właśnie opisał badania zespołów Perlmuttera, Schmidta i Riessa, a także licznych innych naukowców. To właśnie on, tworząc "Ciemną stronę Wszechświata", przybliżył zwykłym ludziom istotę tych ważnych odkryć.

Podstawową funkcją książek popularnonaukowych jest prezentowanie osiągnięć nauki w taki sposób, aby wzbudzać zainteresowanie zwykłych ludzi daną dziedziną wiedzy. By to osiągnąć, dana pozycja musi rzecz jasna zawierać dużo informacji, ale jednocześnie muszą być one zaprezentowane w taki sposób, by osoba niezajmująca się fizyką, biologią, chemią czy jakąkolwiek inną dziedziną nauki była w stanie je zrozumieć. Jednak samo podanie informacji w mniej lub bardziej zrozumiałych słowach nie czyni takiej pozycji dobrą. By książkę można za takową uznać, musi być dobrze napisana. Taką właśnie pozycją jest "Ciemna strona…" Autor doskonale sobie poradził z przedstawieniem zawiłych problemów natury Wszechświata w prostej i przystępnej formie. Wielką zaletą jest to, że Panek nie starał się zastąpić wykładowcy fizyki czy astronomii. Czytelnik nie jest więc zmuszony do czytania, jaki Wszechświat jest i dlaczego. Zamiast tego autor opisuje historię poszczególnych odkryć, a także tok rozumowania naukowców. Dzięki temu stają się oni bohaterami, a ich badania stanowią niemalże fabułę powieści przygodowej. Oczywiście sprawia to, że ilość danych dotyczących astronomii jest mniejsza, niż można by się spodziewać po grubości książki, ale sposób ich prezentacji gwarantuje większą przyswajalność. Tym sposobem czytelnik jest prowadzony za rękę do odkrycia, które uhonorowane zostało Nagrodą Nobla.

"Ciemna strona Wszechświata" robi także wrażenie ogromem pracy, jaką autor musiał włożyć w jej przygotowanie. Sama treść przedstawiona jest na niespełna trzystu pięćdziesięciu stronach i opatrzona blisko sześciuset przypisami. Panek odsyła czytelników do artykułów naukowych, ale także do wywiadów, które sam przeprowadzał z naukowcami. Dzięki tak skrupulatnej pracy czytelnik, którego zainteresuje konkretny fragment historii, ma szansę przekonać się, skąd autor zaczerpnął informacje, i następnie poszerzyć swoją wiedzę. Poza tym dzięki tej książce czytelnik pozna naukowców i ich sposób myślenia. Bardzo trudne tematy zostały przedstawione w sposób na tyle prosty, by dało się je bez problemu zrozumieć, a styl autora sprawia, że astronomia, z każdą przeczytaną stroną, staje się coraz bardziej fascynująca.