Typ recenzji: oficjalna PWN
Recenzent: Natalia M (porcelanka)

„Ludzie niezbyt chętnie wierzą, że kobieta potrafi kogoś zabić. W każdym razie jeśli mężczyzna jej do tego nie zmusi. Czasem kobiety obstają przy tym, że zabójczynie musiały zostać wrobione przez patriarchat. Czasem mężczyźni (…) próbują udowodnić, że płeć piękna jest zbyt słaba, by chwycić za miecz” [1].

Jennifer Wright w swojej najnowszej książce zabiera czytelników w podróż w czasie i przedstawia sylwetki najbardziej znanych zabójczyń. Kobiet walczących w wojnach, zabijających w imię sprawiedliwości i wolności, w obronie własnej, ogarniętych żądzą zemsty, buntowniczek i tych, które mordowały dla zysku lub ze wściekłości. Lista jest imponująca i obejmuje morderczynie różnych narodowości, wyznań, rasy i wieku, pochodzące ze wszystkich klas społecznych. Łączy je jedno – każda z nich kogoś zabiła. Używały w tym celu różnych środków – broni, przypadkowych przedmiotów, trucizny, posługiwały się innymi osobami. Działały z wielu pobudek, w imię idei, ochrony interesów lub własnego bezpieczeństwa, a czasem nawet bez powodu.

Elżbieta Batory, Maria I Tudor, Katarzyna Sforza, Lukusta, Zenobia – powszechnie znane postaci, które zapisały się na kartach historii nie tylko z powodu morderczych skłonności. Lukusta, jako zawodowa trucicielka, sprzedawała mikstury, które uwalniały jej klientów od wrogów. Maria I Tudor zasłynęła z krwawych pogromów protestantów, Elżbieta Batory rzekomo kąpała się w krwi dziewic i czerpała perwersyjna przyjemność z torturowania. Katarzyna Sforza – czerpiąca ponoć inspirację z wojowniczej królowej Zenobii – dokonała okrutnej zemsty na mordercach swojego męża.

Wojowniczki, królowe walczące o własne narody, kobiety będące szpiegami lub zabijające nazistów – wiele z ich zbrodni można usprawiedliwić lub zrozumieć, nawet jeśli same w sobie były nieakceptowane. Podobnie trudno jednoznacznie potępiać morderstwa popełnione pod wpływem silnych emocji wobec agresora lub w obronie innych. Jednak „nie wszyscy zabijają w samoobronie lub są fanatykami wierzącymi w to, że niektórym należy się taki los, czy też zaślepia ich wściekłość. Niektórzy ludzie po prostu lubią mordować” [2]. W XIX wieku zabójczynie mogły uniknąć kary, jeśli uznano je za niepoczytalne, a powszechnie przyjmowano, że jedynie cierpiąca na obłęd kobieta mogłaby zabić. W ten sposób można było wprawdzie uniknąć kary, ale za to trafić do jednego z cieszących się złą sławą szpitali psychiatrycznych. Wright opisuje także kobiety, które dokonywały morderstw, kierowane najniższymi pobudkami - dla pieniędzy, korzyści majątkowych i z samej żądzy zabijania. Niektóre z rozdziałów zawierają drastyczne sceny i obrazy brutalnych aktów przemocy.

„I że ci nie odpuszczę” to przegląd najbardziej znanych morderczyń na przestrzeni wieków. Kolejne krótkie podrozdziały zostały poświęcone kilkudziesięciu zabójczyniom. Niektóre z nich są powszechnie znane, o innych polscy czytelnicy mogli nigdy nie słyszeć. Wright opowiada o nich z niemal plotkarskim zacięciem, bez encyklopedycznej wiedzy, przedstawiając kolejne postacie jak ciekawostki historyczne. To książka napisana prostym, przystępnym językiem, jej autorka zdradza duże poczucie humoru i umiejętność tworzenia celnych ripost.

„W sercu każdej kobiety płonie gniew, tak samo jak w sercu każdego mężczyzny. Ale z powodu tego, jak kobiety były traktowane, z wszelkim prawdopodobieństwem ów płomień może palić się jaśniej i goręcej. I od czasu do czasu któraś z nich postanawia pójść za gniewem – i zostaje morderczynią” [3]. Wright pokazuje, że kobiety wbrew obiegowym opiniom nie są słabe ani grzeczne. Chociaż nie pochwala czynów swoich bohaterek, to niektóre z nich rozumie i przedstawia w szerszym kontekście. Przede wszystkim zaś udowadnia, że występek i zbrodnia nie znają rozróżnienia na płcie, klasy społeczne czy cenzus majątkowy, a „odmawiać kobietom zabójczej złości to jak zaprzeczać, że odczuwają cały wachlarz ludzkich emocji. Złość wciąż znajduje drogę ujścia” [4].

Ocena recenzenta: 4


[1] Jennifer Wright, „I że ci nie odpuszczę: Najbardziej mordercze kobiety w historii”, przeł. Monika Skowron, Wydawnictwo Poznańskie, 2022, str. 11.
[2] Tamże, str. 26.
[3] Tamże, str. 13.
[4] Tamże, str. 13.