W książce podjęto próbę przedstawienia procesów państwotwórczych na obszarze Wielkopolski, związanych z formowaniem się najstarszego państwa Piastów. Wnioski oparto na analizie źródeł archeologicznych, które posłużyły do rekonstrukcji zjawisk kulturowych, społecznych i osadniczych. Wykorzystano też wyniki badań teoretycznych i porównawczych. Autor odniósł się również do ustaleń historiografii. Uzyskany obraz początków Polski odbiega od dawniejszych propozycji mediewistów, którzy najstarsze państwo Piastów uznają za rezultat długiego procesu ewolucyjnego, głównie o charakterze społeczno-gospodarczym i politycznym. Wyniki przeprowadzonych studiów sugerują, iż proces formowania się monarchii został zapoczątkowany przez ród Piastów, który bazując na ugodzie społecznej i umiejętnie wykorzystując zagrożenie wspólnot lokalnych ze strony sąsiadów, zbudował w pierwszej połowie X w. w granicach Wysoczyzny Gnieźnieńskiej oraz we wschodniej części Wysoczyzny Poznańskiej stabilną domenę patrymonialną, zalążek Gnezdum Civitas, czyli późniejszej Polski.


[Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 2009]