Typ recenzji: oficjalna PWN
Recenzent: Natalia M (porcelanka)

„W niemal każdej tradycji religijnej i w wielu praktykach duchowych tematem nadrzędnym jest przykazanie, by się wzajemnie kochać. Tak samo jest tutaj” [1].

Zakończeniem niemal każdej bajki, romansu czy komedii romantycznej jest „i żyli długo i szczęśliwie”, gdy po przezwyciężeniu perypetii losu para kochanków może nareszcie wieść wspólne życie. W rzeczywistości szczęśliwe zakończenia oznaczają jednak często szarą codzienność i zwyczajne problemy. Matthew Johnson – amerykański profesor psychologii – w swoistym poradniku podejmuje temat funkcjonowania ludzi w związkach: małżeństwach, parach i relacjach partnerskich.

„A tak ogólnie: jak bardzo jesteś zadowolony ze swojego życia? Twoją odpowiedź na to pytanie można o wiele trafniej przewidzieć na podstawie odczuwanego przez ciebie zadowolenia z aktualnego bliskiego związku niż satysfakcji z jakiejkolwiek innej sfery życia. (…) Nasze szczęście w życiu najmocniej łączy się ze szczęściem (lub jego brakiem) w relacjach intymnych. A zatem powinniśmy o nie dbać!” [2].

Johnson przytacza statystyki, cytuje badania socjologiczne i psychologiczne – także te realizowane w dłuższym okresie i stara się wyciągać wnioski. Nie szuka recepty na udany związek czy relacje międzyludzkie, lecz przygląda się zachowaniom partnerów, analizuje reakcje na dane sytuacje i omawia możliwe zagrożenia. Czyni to w formie rozprawiania się z najpopularniejszymi mitami i stereotypami na temat związków (takimi jak: przeciwieństwa się przyciągają, posiadanie dzieci cementuje związek, mężczyźni są z Marsa, a kobiety z Wenus).

„Bliskie związki” to przegląd przez wszystkie etapy relacji – od jej nawiązywania, kształtowania się, możliwych kryzysów między partnerami, aż do rozstania. Johnson podejmuje aktualne społecznie tematy, jak randkowanie przez internet (m.in. zastanawia się na podstawie badań, kiedy powinno dojść do pierwszego spotkania „w realu”, aby związek miał jak największe szanse na zaistnienie), rozczarowanie wirtualnymi rozmówcami przy spotkaniach twarzą w twarz, wpływ aparycji i komunikacji niewerbalnej na wyrabianie zdania o nowym poznanej osobie. Amerykański psycholog sięga nawet dalej – rozważa czy istnieją uniwersalne teksty pozwalające na nawiązanie znajomości i jaki wpływ na zainteresowanie płcią przeciwną ma autokreacja i autoprezentacja. Kolejne rozdziały obalają wiele z popularnych stereotypów – jak ten, że receptą na udany związek jest przeciwieństwo charakterów. Przeciwnie Johnson udowadnia, że partnerzy, którzy są do siebie podobni pod względem usposobienia i światopoglądu mają największe szanse na stworzenie trwałej i satysfakcjonującej relacji.

Obalanie mitów nie dotyczy jedynie sfery emocjonalnej i intelektualnej życia, w poradniku znaleźć można także mity dotyczące relacji w sferze intymnej. Johnson zastanawia się, czy to prawda, że mężczyźni mają inną uczuciowość i seksualność, a niezobowiązujące przygody są szkodliwe dla młodych kobiet. „Bliskie związki” poruszają także temat mitów dotyczących związków jednopłciowych i wychowywania dzieci przez pary tej samej płci (rozprawiając się z tendencyjnymi statystykami i uprzedzeniami). Kolejne rozdziały poruszają kwestie komunikacji w związkach, roli doradztwa małżeńskiego i wzajemnego wsparcia. Książkę kończą rozważania na temat rozstań, nieporozumień i przemocy w relacjach partnerskich.

Johnson pisze bardzo przystępnym, wręcz potocznym językiem. Pewną trudność w odbiorze mogą sprawiać cytowane badania i literatura fachowa z uwagi na przeważający branżowy styl i słownictwo. Terminologia jest jednak jasno wykładana przez autora, a ilość odwołań do popkultury i życia codziennego ułatwia jej zrozumienie.

„Bliskie związki” to rodzaj poradnika mającego przybliżyć psychologiczne aspekty ludzkiej natury i udowodnić, że często borykamy się z takimi samymi problemami jak wiele innych osób. Jak mówi Johnson - „poprzez bliższe przyjrzenie się konfliktom w związkach staram się pomóc ludziom zrozumieć, że ich działania lub bezczynność niosą przekaz o ich miłości. Zrozumienie tej prostej idei naprawdę może pomóc” [3].

Ocena recenzenta: 5/6

[1] Matthew D. Johnson, „Bliskie związki. 25 największych mitów”, przeł. Małgorzata Guzowska, wyd. PWN, 2019, str. 213.
[2] Tamże, str. 17.
[3] Tamże, str. 213.