"Jeżeli t=0" stanowi zbiór jedenastu opowiadań w trzech częściach. Pośród mnogości perspektyw i zjawisk znajdziemy tu sentymentalizm fizyki, melancholię kombinatoryki, zmagania z teorią poznania, rojenia o nadrzędnym ładzie, biologię molekularną pustki, być może nawet geometrię miłości. Punktem wyjścia dla Calvina są paradoksy; od jednego z nich, paradoksu strzały Zenona z Elei, pochodzi tytuł tomu.

Przywracamy autonomię zbiorowi opowiadań, który ukazał się niegdyś w Polsce w ramach "Wszystkich opowieści kosmikomicznych", co dotkliwie pozbawiło go podmiotowości. We Włoszech został opublikowany w roku 1967 jako osobny byt i stał się punktem granicznym twórczości Calvina: między nurtem prozy fantastycznonaukowej a literaturą eksperymentalno-kombinatoryczną.


"W istocie moje pisarstwo zawsze stawało wobec dwóch rozbieżnych dróg, które odpowiadają dwóm rodzajom poznania: pierwsza z nich wiedzie przez odcieleśnioną przestrzeń analitycznej inteligencji, gdzie można wytyczyć linie łączące punkty, rzuty, abstrakcyjne formy, wektory sił; druga wiedzie przez przestrzeń zapełnioną rzeczami i usiłuje stworzyć werbalny odpowiednik owej przestrzeni, zapisując stronę słowami i starając się, by opis ściśle przylegał do tego, co nim nie jest, by ogarniał w całości to, co da się wyrazić, i to, czego wyrazić się nie da".

Italo Calvino, "Wykłady amerykańskie"


[Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021]