Józef Hen, pisarz, publicysta i reportażysta należy do pokolenia Kolumbów, to wojna ukształtowała jego tożsamość. W swojej twórczości wielokrotnie powraca do tematu wojny (choć sam wtedy przebywał poza granicami naszego kraju, uciekł przed pogromem w listopadzie 1939 roku do Lwowa i burzliwy okres przeżył w Związku Radzieckim). Zasłynął jako wnikliwy biograf trzech wybitnych postaci: Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Michela de Montaigne oraz Stanisława Augusta Poniatowskiego. I to oni cały czas powracają w dzienniku swojego biografa.

Pisarz porusza w tych zapiskach sprawy różne, opowiada między innymi o swoich spotkaniach z czytelnikami, o wrażeniach z lektury książek (autorstwa m.in. Tołstoja, Coetzeego, Dostojewskiego, Sienkiewicza), komentuje również to, co się dzieje w naszym kraju. Jego notatki są kalejdoskopem wydarzeń ostatnich lat. "Dziennik na nowy wiek" był pierwszą książką z dorobku tego twórcy, jaką przeczytałem. O jego jakości świadczy na pewno to, że po lekturze odczuwa się silną chęć sięgnięcia po inne utwory Hena. Wszystkich miłośników prozy Stanisława Lema, Tadeusza Konwickiego i poezji Tadeusza Różewicza zainteresują ich rozmowy, spotkania, korespondencja. Lektura tej książki była dla mnie tak samo męcząca, jak i satysfakcjonująca. Nawet po przeczytaniu tylko jednej strony czujemy się zachwyceni obcowaniem z tak wielką osobą, choć szczegóły bardzo przytłaczają.

Czytając tę książkę czujemy się zżyci z pisarzem. Jesteśmy świadkami dojrzewania jego najnowszych pomysłów zamienianych potem na doskonałe powieści, stajemy się uczestnikami bardzo bogatego procesu twórczego (jesteśmy świadkami pracy nad trzema książkami: "Mój przyjaciel król", "Bruliony profesora T.", "Pingpongista"). Józef Hen nie stroni również od polityki, komentuje zagrania najbardziej popularnych polityków, opisuje swoje rozmowy między innymi z Aleksandrem Kwaśniewskim. Widać też w nim ogromną radość życia.

Niektórym może się nie podobać, że pisarz pisze tylko o sobie, nie wystarcza mu uznanie czytelników, narzeka na brak nagród (m.in. NIKE). Tyle że ma on do tego prawo, a moim zdaniem, ma również rację. Ponadto jak każdy pisarz chce być zauważony, a jego dwie biografie - Boya i Montaigne'a - z pewnością na NIKE zasłużyły.

Miarą czasu w tych zapiskach jest miesiąc. Uzupełnieniem książki są dwie wkładki ze zdjęciami pochodzącymi z różnych okresów życia pisarza i jego najbliższej rodziny oraz dodatkowe zapiski, zatytułowane "Rękopis znaleziony w szufladzie" - z 1968 roku (obejmują one miesiące od lutego do kwietnia, są opisem protestu Związku Literatów Polskich przeciw usunięciu ze scen Teatru Narodowego przedstawienia "Dziadów" A. Mickiewicza).

Tytuł "Dziennik na nowy wiek" może nasuwać myśl, że ta pozycja jest dziełem monumentalnym. Jednak tak nie jest, dostajemy doskonale napisane wspomnienia humanisty żyjącego w okresie, w którym wiele jest zjawisk dziwnych i niezrozumiałych dla niego. I właśnie ten dziennik jest sposobem na zrozumienie tytułowego"nowego wieku". Może dawać nam też "proroctwa" na lata, które nastąpiły po zamknięciu trudnego dla naszego kraju okresu, jakim był wiek XX. Hen zaś nie przewiduje, nie poucza, jest jedynie chłodnym obserwatorem.

Książka ta skierowana jest do bardzo szerokiego grona odbiorców; do tych, co Hena znają i podziwiają i tych, którzy po "Dziennik..." sięgną po to, aby poznać twórcę często w naszym kraju niedocenianego i pomijanego. Lektura tych zapisków powinna być dla każdego miłośnika literatury przyjemnością i okazją do zapoznania się z realiami życia kulturalnego "nowego wieku".


(Tekst ten pierwotnie ukazał się na portalu MediaTown.pl . Napisałem go, aby jak największa liczba osób zainteresowała się problemem czytelnictwa i technologią e-czytników będących - moim zdaniem - doskonałym rozwiązaniem, mającym zarówno plusy, jak i minusy).