„Prowincja ludzka” to zbiór zapisywanych przez Canettiego w latach 1942–1972 różnych myśli, spostrzeżeń, refleksji. To pewnego rodzaju brudnopis, bo wiele w nim ważnych i ciekawych zapisków, ale również masa grafomańskich notatek.

Tom „Myśli” (drugi, zamienny tytuł zbioru) zawiera w sobie m.in. rozważania na temat ostatnio przeczytanych przez Canettiego książek, opinie o pisarzach i filozofach, komentarze do ówczesnych zjawisk. Dużo jednak tu również quasi-filozoficznych śmieci. Czytając stale ma się wrażenie obcowania z niezredagowanym tekstem, jakby wydawca wychodził z założenia, że wszystko, co mówi i zapisuje ten laureat Nagrody Nobla, musi być ważne.

Tak jednak nie jest, bo czytając przez ponad 150 stron złote myśli autora typu: „Każdy powinien przyglądać się sobie w czasie jedzenia”* czy „Często irytuje mnie u Montaigne’a sadło cytatów”* obok maksymalnie dwustronicowych komentarzy do zjawisk ówcześnie aktualnych, szybko można się zniechęcić do dalszego czytania. Bo efekt jest łatwy do przewidzenia: następnego dnia pamiętać będziemy co najwyżej kilka z setek myśli Canettiego.


----
* Elias Canettti, „Prowincja ludzka – Zapiski 1942-1972” tłum. Hubert Orłowski, Barbara L. Surowska, wyd. Czytelnik, Warszawa 1977.