Każdemu zdarzyło się kiedyś zapodziać gdzieś klucze, wizytówkę, karteczkę z ważną informacją. Czasem nucimy melodię, ale uleciały nam słowa piosenki, polecamy świetny film, ale nie pamiętamy tytułu. Nie są nam obce sytuacje, gdy ktoś, kogo mijamy na ulicy, pozdrawia nas, a my odpowiadając zastanawiamy się, kim jest ten człowiek. Pamiętamy twarz, ale jakie nosi nazwisko? Na szczęście takie zaćmienia pamięci zdarzają się sporadycznie. Żyją jednak wśród nas osoby, dla których jest to codziennością. Alzheimer, słowo-wyrok, obecnie znane jest już wszystkim. Jedna z najczęstszych chorób dotykających starszych ludzi, która krok po kroku prowadzi do całkowitej degeneracji tkanki mózgowej. W swojej najnowszej powieści C.J. Clark pokazuje, że większość ludzi wie, na czym polega choroba, ale niewielu rozumie mechanizmy jej działania, skutkiem czego cierpią osoby dotknięte demencją i ich najbliżsi.

Świat Annabelle Storm legł w gruzach wraz ze śmiercią ukochanego męża. Przez cały okres ich znajomości Stanley był dla kobiety podporą, służył jej pomocą, zwłaszcza w okresie poprzedzającym jego wypadek opieka, jaką darzył żonę, była jej najbardziej potrzebna. Annabelle, coraz częściej odczuwająca objawy otępienia, dowiaduje się, że jest ono wynikiem wczesnego stadium alzheimera. Zszokowana pięćdziesięciokilkulatka musi samotnie zmagać się z chorobą. Od przypadkowych zaników pamięci dochodzi do poważnego zakłócenia pracy mózgu, bohaterka szuka nieżyjącego męża, odwiedza ciotkę, które zmarła kilkanaście lat wcześniej, zapomina, co trzyma w ręce lub po co podniosła słuchawkę telefonu. Córka Stormów, Lily, jest coraz bardziej zaniepokojona niebezpiecznymi sytuacjami, w jakich znajduje się matka. Dowiedziawszy się o jej chorobie postanawia, mimo ogromnego muru, który kobiety budowały przez lata, przełamać niechęć do rodzicielki. Gdy codzienność już dość poważnie miesza się Annabelle ze wspomnieniami, Lily oddaje ją do Centrum Opieki dla Chorych na Alzheimera, gdzie matka znajduje się pod doskonałą opieką pielęgniarki Clancy. Od początku choroby Annabelle popada w obsesję na punkcie czerwonego pudełka, co Lily bierze za kolejną oznakę demencji. Gdy jednak młoda kobieta znajduje to pudełko, zaczyna całkowicie inaczej postrzegać matkę. Pamiętnik nastoletniej Annabelle jest odpowiedzią na wszelkie pytania, które całe życie dręczyły jej córkę.

„Cień pamięci” to przede wszystkim powieść o stosunkach łączących chorego z ludźmi z jego otoczenia. Zmagania z alzheimerem autorka ukazała z perspektywy kilkorga bohaterów. Najważniejszym świadectwem procesu choroby jest historia Annabelle. Clark ukazuje również relację rodzic - dziecko (rodzina), w których największą tragedią jest niezrozumienie procesu choroby. Lily bardzo powoli i z dużym dystansem dochodzi do tego, że trzeba o matkę walczyć, oddanie jej do ośrodka uważa za najlepsze rozwiązanie. Mimo iż wielu oburzy takie posunięcie, dla Annabelle okazuje się ono świetnym krokiem. Dzięki wprowadzeniu do powieści Clancy poznajemy stronę opieki medycznej nad pacjentami w Centrum Opieki, a Pearl (kobieta-taksówkarz) pokazuje, że można otworzyć swoje serce nawet dla zupełnie nam obcej osoby. Swoją pomoc, troskę i zainteresowanie Annabelle uważa za posłannictwo. W ośrodku obserwujemy relację chory - chory. Każdy rezydent, choć potraktowany jako postać marginalna, przejawia inne, charakterystyczne dla alzheimera typy zachowań.

Jako studium choroby Alzheimera jest to książka doskonała. Ułatwia zrozumienie tej przypadłości, obala mity, ukazuje cały jej proces i przede wszystkim opowiada o człowieku chorym, któremu zostaje odebrane wszystko, co kochał, co pamiętał, co wiedział. C.J. Clark opowiada także o trudnych relacjach matki i córki, nad którymi ciąży tragedia z przeszłości. Ta powieść z całą pewnością nie rozczaruje miłośników rodzinnych sekretów, wielbicieli życiowych historii, ludzkich dramatów, pragnących poszerzyć swoje horyzonty myślowe. W wielu książkach, w których pojawia się temat choroby, można zetknąć się z mnóstwem zawiłych terminów, natłokiem wiadomości, które nie są potrzebne do zrozumienia powieści, z narratorem, którego pisarz kreuje na znawcę medycyny – C.J. Clark żadnego z tych zarzutów postawić nie można. Walorami „Cienia pamięci” są prosty styl, ciekawa historia, trzymająca w napięciu tajemnica czerwonego pudełka i skrywający się w nim mroczny sekret, odwaga w ukazywaniu trudnych tematów (choroby, skomplikowanych związków międzyludzkich).


[Recenzję opublikowałam wcześniej również na blogu]