„»Kontra« jest utworem, po którego przeczytaniu obcy czytelnik nie domyśliłby się, że autorem jest Polak”.

Michał K. Pawlikowski, „Wiadomości”, Londyn, 6 października 1957


„Po czym p. Pawlikowski wyrokuje, że ja jestem pisarzem bardzo polskim, a Mackiewicz... ogólnoludzkim. Mackiewicz jest oczywiście rdzennie, do szpiku kości polsko-kresowym artystą... ale to rzecz jasna w niczym nie przeszkadza jego ogólnoludzkości... gdyż sztuka jest (jak z dawna i dobrze wiadomo) wyniesieniem prywatnej, poszczególnej, lokalnej, nawet zaściankowej konkretności do wyżyn wszech... do wymiaru kosmicznego...”

Witold Gombrowicz, „Dziennik 1957-1961”


„»Kontrę« przeczytałem przed trzema laty. Co prawda późno, ale mimo wychowania w kulcie epopei napoleońskiej („O roku ów”, ułany bijące pod Somosierrą itd.) doszedłem do wniosku, że polskie legiony za Napoleona, zwłaszcza San Domingo, Hiszpania, to polska wersja własowców z ich tragicznym końcem. Musieli ginąć, wracać w 1815 roku pod rozkazy nowego naczelnego dowódcy w osobie cara – niepewność, strach, liczne wypadki samobójstw.

A mój, jak mi się zdawało, odkrywczy wniosek kto gorszy, że Niemcy zagrażali fizyczną zagładą, a Sowieci czymś gorszym, bo psychicznym zgnojeniem. To wszystko znalazłem w Pana książkach, podane w przepięknej, wstrząsającej formie”.

Czytelnik z Polski

[Wydawnictwo Kontra, 2009]