Książka: Szatan w Goraju

"Szatan w Goraju" to pierwsza i zdaniem wielu krytyków najlepsza powieść Isaaca Bashevisa Singera. Napisana w 1933 roku, przed wyjazdem z Polski, ujawniła od razu jego nieprzeciętny talent, odrębny, sugestywny styl charakteryzujący się precyzją i zwięzłością języka oraz zainteresowanie demoniczną stroną ludzkiej natury.

Akcja powieści rozgrywa się w drugiej połowie siedemnastego wieku po powstaniu Chmielnickiego. W swej warstwie symbolicznej ukazuje, jak narzucenie ludziom niemożliwej do urzeczywistnienia ideologii prowadzi ich do zła i chaosu. Singer tworzy jak zawsze bogatą galerię postaci, ale to cała społeczność małego miasteczka, podatna na wpływy religijnych fanatyków i skłonna do ulegania skrajnościom, jest prawdziwym bohaterem powieści. Tak niewiele potrzeba, aby sielski Goraj (wzorowany na Biłgoraju, w którym pisarz spędził młode lata) stał się "jaskinią złoczyńców, miastem przeklętym przez Boga i ludzi".

Powieść weszła na trwałe do kanonu literatury jidysz, a dzięki przekładom na inne języki także do klasyki literatury światowej.

[Muza, 2003]

Niech nikt nie próbuje przymuszać Pana, by położył kres naszej męce na tym świecie. Mesjasz przyjdzie, gdy Bóg wybierze po temu czas. Uwolni wtedy ludzi od rozpaczy, a świat pozbawi zbrodni. Śmierć odłoży wtedy swój miecz, a szatan zginie wzgardzony od wszystkich. Lilit przepadnie wraz z nocą i wygnanie dobiegnie kresu. A wszystko będzie światłością. Amen sela. [Wydawnictwo Sagittarius, 1992]