Autor: Grzegorz Sierocki


Opowieści grozy cieszą się od wielu lat niesłabnącą popularnością wśród młodych czytelników. Z punktu widzenia psychologii nie jest to wcale zjawisko patologiczne. Człowiek od zawsze odczuwa potrzebę przeżywania lęku. Tłumaczy to poniekąd sukces horroru jako gatunku literackiego, który ciągle ewoluuje. Innymi środkami ekspresji posługuje się horror dla dorosłych, innymi ten przeznaczony dla dzieci i młodzieży, co najlepiej widać na przykładzie twórczości Adama-Troya Castro. „Gustaw Gloom i Czarny Porywacz” to pierwsza część znanej serii amerykańskiego pisarza – laureata prestiżowej nagrody im. Philipa K. Dicka. Myślę, że w niedługim czasie tytuł ten zyska stałych czytelników również na polskim rynku, bowiem Castro w doskonały sposób wykorzystuje elementy tradycyjnego horroru do tworzenia niesamowitych, fascynujących, a zarazem pełnych sprzeczności światów.

Tytułowy bohater – Gustaw Gloom to postać niezwykle tajemnicza. Jego czarna sylwetka wzbudza niechęć, a nawet wrogość otoczenia. Nic więc dziwnego, że na twarzy chłopca nigdy nie gości uśmiech. Samotny, opuszczony, nieszczęśliwy – wymienione epitety współgrają z wizerunkiem Gustawa na okładce książki. Czy taka kreacja może przyciągnąć młodego czytelnika? Tak, jeżeli pojawi się ktoś, kto pozwoli bohaterowi wyjść z cienia. Słowo „cień” pełni w tej powieści bardzo ważną funkcję. Posiadłość Gloomów zamieszkują cienie, większość z nich cechuje negatywny stosunek do świata. Czarny Porywacz – sługa Lorda Obsydiana prześladuje Gustawa, bowiem ulega własnym, niespełnionym za życia fantazjom. Osobą, która próbuje naprawdę poznać głównego bohatera jest nastoletnia Fernie. Dziewczynka jako pierwsza zauważa w Gustawie zagubionego, nieszczęśliwego chłopca. Nie wytyka go palcami, nie rozpowiada o nim plotek, lecz wychodzi nieznajomemu na spotkanie. Wymiana przypadkowych słów przeradza się stopniowo w dialog, dialog w zrozumienie, zrozumienie w przyjaźń. Oczywiście Fernie trafia do posiadłości Gloomów, a tam czeka ją mnóstwo niebezpiecznych przygód. W ich trakcie spotyka wiele zagadkowych postaci. Wszystko dzieje się w bardzo szybkim tempie. Bohaterom zagraża realne niebezpieczeństwo w postaci Czarnego Porywacza. Ostateczny pojedynek ze złem jest również próbą przyjaźni Fernie i Gustawa. Nie chciałbym mówić o fabule ani o poszczególnych elementach grozy, które podczas lektury można bez problemu wychwycić. Chodzi mi o pokazanie, że historia stworzona przez amerykańskiego pisarza niesie ukryte sensy.

Gustaw Gloom może być każdym z nas. Posiadłość pełna nikczemnych cieni może być naszym własnym światem. Czego boją się bohaterowie książki? Dzieci powiedzą, że Lorda Obsydiana i Czarnego Porywacza, ale przecież wiemy, że w gruncie rzeczy chodzi o lęk przed wyobcowaniem, samotnością, potępieniem. Receptą na te bolączki jest obecność drugiego człowieka, w tym przypadku wrażliwej i dobrodusznej Fernie. Adam-Troy Castro tworzy uniwersalną opowieść dla odbiorcy w każdym wieku. Przekazuje w niej ważne treści wychowawcze i moralne, co stanowi niepodważalny atut jego twórczości. Pamiętajmy, że „śmiałe wizje artystyczne rozwijają wyobraźnię i wrażliwość. Śledząc losy bohaterów, ich fantastyczne przygody, czytelnik może dowiedzieć się czegoś o sobie – zdobywa bardzo przydatną wiedzę w rzeczywistym świecie”*.

Do tego typu wizji należy niewątpliwie seria Adama-Troya Castro. „Gustaw Gloom i Czarny Porywacz” nie tylko umili Wam rodzinne niedzielne popołudnie, lecz pozwoli także porozmawiać o ważnych dla człowieka ideałach. Gorąco zachęcam do lektury!


---
* Lidia Urbańczyk, „Horror dla dzieci – korzyści i zagrożenia”, „Prace Literaturoznawcze” 2014 nr 2, s. 205.





Autor: Adam-Troy Castro
Tytuł: Gustaw Gloom i Czarny Porywacz
Tłumacz: Maria Kabat
Wydawca: Dwukropek, 2017
Liczba stron: 231

Ocena recenzenta: 6/6