Goldsmith powiada nam zwięźle wszystko, czego się chcemy dowiedzieć. Robertson zatrzymuje nas stanowczo zbyt długo. Nikt nie chce przeczytać po raz wtóry jego zbytecznych szczegółów, natomiast prosta opowieść Goldsmitha będzie podobać się zawsze. Rad rzekłbym Robertsonowi to, co pewien stary preceptor z Oxfordu zwykł mawiać swoim wychowankom: „Ponowie przeczytaj swoją pracę i wykreśl wszystkie te zwroty, które wydają ci się szczególnie ładne”*.

Ciasnota miejsca rodzi ciasnotę umysłu jedynie wówczas, gdy umysł ów rozkwitał wyłącznie z tej racji, że funkcjonował w przestronnym miejscu. Ale to, co zawdzięczamy książkom i medytacjom, możemy snadnie zachować tak samo w ciasnym miejscu, jak w przestronnym. Na Minorce człowiek nie zdoła poznać życia równie dokładnie, jak w Londynie, może natomiast z jednakim powodzeniem studiować tam matematykę**.

---
* James Boswell, „Żywot Doktora Samuela Johnsona”, przeł. Tadeusz Jan Dehnel, wyd. Czytelnik, 1962, s. 121.
** Tamże, s. 231.