Recenzentka: porcelanka

„Szukali dziennikarza do działu „Wydarzenia”, obiecywali młody zespół, konkurencyjne wynagrodzenie, delegacje. (…) kiedy zaczęła pracę rzeczywistość okazała się mniej różowa. Dział „Wydarzenia” wbrew wyobrażeniom Julity nie zajmował się wcale takimi kwestiami jak, dajmy na to, pożary w Grecji czy wybory samorządowe. Chodziło raczej o wydarzenia takie jak włożenie przez nieznaną szerzej aktorkę prześwitującej kreacji albo nowe selfie zwyciężczyni ostatniej edycji programu jak-oni-coś-tam. (…) A zespół? Faktycznie młody… i niedoświadczony. Pensje konkurencyjne jak na warunki branżowe, czyli nędzne, uzależnione od wyników i na umowę – zlecenie.” [1]

Julita Wójcicka jest dziennikarką „Meganewsów” – internetowego brukowca, ale jej praca ma niewiele wspólnego z dziennikarstwem. Mimo wszystko nie traci nadziei na to, że los się odmieni. Niespodziewanie krótka notatka o śmierci znanego aktora daje jej szansę na rozwinięcie skrzydeł i poprowadzenie dziennikarskiego śledztwa. Kto mógł bowiem zabić powszechnie lubianego prezentera programu dziecięcego, w którym od lat spełnia się marzenia najmłodszych?

„Cokolwiek wybierzesz” to powieść osadzona we współczesnej, polskiej rzeczywistości poruszająca problem cyberprzestępczości i tabloidyzacji mediów. Szamałek kreśli przerażający obraz społeczeństwa zainteresowanego „newsami” podanymi w przystępnej, żeby nie powiedzieć prostackiej formie, obowiązkowo okraszonymi zdjęciami i przyciągającymi uwagę tytułami oraz pracy w redakcji tabloidów serwujących takie wiadomości. To także gorzka refleksja nad internetem, który z narzędzia ułatwiającego komunikację i zdobywanie wiedzy stał się miejscem, gdzie można bezkarnie obrażać, znieważać i inwigilować innych.

Jednocześnie Szamałek nie stroni od trudnych i kontrowersyjnych tematów takich jak molestowanie seksualne, aborcja i edukacja seksualna. „Pozostawało jeszcze jedno wyjście: aborcja. Słowo, które w Polsce wypowiadano tylko szeptem, w domowym zaciszu, nie patrząc sobie nawzajem w oczy, tyłem do wiszącego na ścianie krucyfiksu. Jeszcze wczoraj Radosław był zagorzałym przeciwnikiem tego zabiegu. Dziś rano liczył, ile będzie ich kosztował wyjazd Ali do kliniki w Czechach.” [2]

„Cokolwiek wybierzesz” to przede wszystkim jednak thriller z początkowo powoli rozwijającą się akcją, która nabiera rozpędu z każdym rozdziałem i ciekawym wątkiem kryminalnym, zwłaszcza w kontekście tego, co współcześnie może stać się narzędziem zbrodni. Autor nie bez powodu na wstępie zaznacza, ze nie jest to powieść science fiction – niektóre z opisanych technologii mogą budzić szczere zdziwienie.

Szamałek posługuje się prostym, dostosowanym do fabuły językiem – bardzo współczesnym i nawiązującym do tego, którym posługują się obecnie coraz częściej media. Wyjątkiem są te partie tekstu, które traktują o internecie i nowoczesnych technologiach – tu może przytłaczać czytelnika nadmiar specjalistycznego słownictwa i brak przystępnych wyjaśnień. Pomimo interesujących obserwacji autora i trafnych spostrzeżeń na temat społeczeństwa, brakuje także trochę w „Cokolwiek wybierzesz” głębszych portretów psychologicznych głównych postaci. Większość z bohaterów pozostaje przedstawiona bardzo powierzchownie, nawet postać Julity zdaje się być nieco niedopracowana – a jej bystrość umysłu nie idzie w parze z przewidywaniem konsekwencji swoich czynów, szczególnie tych związanych z bezpieczeństwem w sieci.

Mimo tych drobnych mankamentów „Cokolwiek wybierzesz” czyta się z rosnącym zainteresowaniem i przerażeniem. Czy bowiem naprawdę przyszło nam żyć w świecie, gdzie liczy się jedynie liczba odsłon tekstów w internecie, bo to one – a nie rzetelne dziennikarstwo – gwarantują większe zyski z reklam? Czy bardziej interesuje nas życie celebrytów i blichtr od obiektywnie przedstawionych informacji ze świata i najbliższej okolicy?

[1] Jakub Szamałek, „Cokolwiek wybierzesz”, wyd. W.A.B. 2019, s. 15
[2] Tamże, s. 17


Autor: Jakub Szamałek
Tytuł: „Cokolwiek wybierzesz”
Wydawnictwo: W.A.B., 2019
Liczba stron: 448

Ocena recenzenta: 4/6