Na koniec, ponieważ u nas jeszcze pisarze z czytelnikami w takich są stosunkach, w jakich byli w literaturze reszty Europy przed stem laty i więcej, potrzeba, żebym do powszechnego stosując się zwyczaju, przepraszał ich za to, żem się pisać odważył, prosząc o łaskawe względy, pobłażanie itd. Pozwalam sobie jednak nieco starą formę odmienić i proszę ich tylko, żeby mnie czytali - nic więcej. Zgadzam się - proszę nawet krzyczeć, hałasować, krytykować, gniewać się, łajać, słowem, daję wszelką a nieograniczoną wolność moim niełaskawym czytelnikom; lecz na miłość Boga! - chciejcież czytać przynajmniej.*

Niezmiernie mało jest ludzi, których można uważać za zdatnych do wszystkiego, a i ci albo w czymś jednym są najznamienitsi, albo we wszystkim, co czynią znośnie, tylko mierni. Nie pojmujem, jak Feliński spodziewał się pogodzić skutecznie zatrudnienie spekulatora i poety; te dwa stany umysłu tak sobie przeciwne, jak dwa bieguny. Spekulacje zostawione są tym ludziom z niskim czołem, o świecących oczach, o chudej twarzy i skrzywionym ciele, którzy do niczego więcej za to nie są zdatni, prócz do robienia pieniędzy [...]
Spekulator żyje w pieniądzu, jego oko widzi grosz pod ziemią, w wodzie, w drzewie, w niebie i na każdym miejscu, widzi go we krwi własnych dzieci, w uśmiechu własnej żony; gdyby mógł go z siebie wyciągnąć dla siebie, sam by wlazł w alembik. I takim to się udaje, przytomność umysłu zwróconego przez całe życie w jeden punkt, wprawa, szalbierstwo, instynkt, wszystko im pomaga.**



---
* Józef Ignacy Kraszewski, "Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy", Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1985, s. 23.
**Tamże, s. 43-44.