Rozsypujący się ze starości tomik opowiadań, przełożonych przez Marię Skibniewską, Krzysztofa Zarzeckiego i Tadeusza Jana Dehnela, to prawdziwie smakowity kąsek czytelniczy, mimo że jego współczesność dawno stała się anachronizmem. Już w roku wydania, tj. 1963, niektóre z opowiadań, jak „Żoneczka” Marscha czy „Drzewko granatu” Saroyana, trudno było nazywać współczesnymi, powstały bowiem znacznie wcześniej, w latach 30., i odnosiły się do realiów znanych młodszemu pokoleniu Amerykanów jedynie ze wspomnień rodziców czy dziadków. Między najnowszymi – jak „W zdrowiu i w chorobie” Marthy Gellhorn, „Zły charakter” Jean Stafford, „Poczciwi wieśniacy” Flannery O’Connor – których pierwodruki ukazały się w latach 1954-56 - a dniem dzisiejszym zdążyła upłynąć niemal wieczność. Opisywanego w nich świata nie ma już ani w Ameryce, ani gdziekolwiek indziej, a używany przez autorów język i stylistyka wydają się równie archaiczne jak te, które znamy z nowel Maupassanta czy powieści Dickensa. Ktoś, kto długo żywił się literaturą sensu stricto współczesną, może nagle doznać szoku: jak to, więc można tak po prostu pisać o życiu, o ludzkiej wielkości i ułomności, o uczuciach i namiętnościach budujących lub destrukcyjnych, o zachowaniach wyrachowanych albo zgoła nielogicznych – bez użycia awangardowych metafor i groteskowych wykoślawień, bez obrazów drastycznych, obleśnych lub zwyczajnie obrzydliwych? Można całą głębię relacji między mężczyzną a kobietą oddać, nie uciekając się do pomocy podręcznika seksuologii i wokabularza rodem z klozetowych inskrypcji? Można przyczyn dramatów, przestępstw i nieracjonalnych czynów doszukiwać się gdzie indziej, niż w sferze genitalno-analnej (ze szczególnym uwzględnieniem molestowania nieletnich)? Można tematem opowiadania uczynić rzecz tak banalną, jak ogrodnicze niepowodzenia imigranta („Drzewko granatu” Saroyana) albo pierwsze spotkanie dwojga młodych ludzi w niesprzyjających okolicznościach („Wiele jest w Greenwich żwirowanych ścieżek” H. Calisher), i poprowadzić wątek tak, by czytelnik nie poczuł się znudzony ani ogłupiony nawet przez pięć minut?

Można – a w każdym razie można było... Więc chwała tłumaczom i wydawcy, którzy pół wieku temu zdecydowali się ocalić od zapomnienia ten kawałek doskonałej prozy.