Powieść powstała w 1912 roku, w 50-tą rocznicę wybuchu powstania styczniowego.

"Wierna rzeka" nazywana jest najpiękniejszą opowieścią o powstaniu styczniowym w literaturze polskiej.
Akcja rozgrywa się w podkieleckiej wsi Niezdoły nad rzeką Łośną, gdzie ciężko ranny książę Józef Odrowąż znajduje schronienie w jednym z dworków. Pomocy udziela mu młoda szlachcianka, piękna córka rządcy majątku, Salomea Brynicka. Dziewczyna ukrywa powstańca, pielęgnuje podczas choroby, obdarza miłością wbrew przestrogom starego opiekuna, Szczepana... W tej bolesnej opowieści, gdzie ani miłość, ani zryw narodowy nie mogą się skończyć dobrze, tylko rzeka "prastara i wiecznie nowa"* może pomóc tak powstańcowi, jak i zrozpaczonej kobiecie.

To niewielkie streszczenie nie oddaje jednak piękna tej książki. "Wierna rzeka" to cudowna opowieść o miłości, poświęceniu i oddaniu, a przede wszystkim - walce o niepodległość naszego kraju. Napisana przepięknym językiem z początku XX wieku, budzi w czytelniku szlachetne patriotyczne uczucia. ("Dla ojczyzny jest najpierwszy obowiązek Polaka, a dopiero na drugim miejscu stoi familia"*). Jednak to, co najbardziej podobało mi się w tej opowieści, to przede wszystkim bogactwo opisów. Opisów tak soczystych, że niemal mogłam przenieść się do dworu w Niezdołach i poczuć to wiejskie, zimowe powietrze, atmosferę trwającego powstania, poczuć w ustach smak kaszy, która była głównym posiłkiem bohaterów.

Gorąco polecam na zimowy wieczór, bo książeczka jest bardzo króciutka, niestety.



---
* Stefan Żeromski,"Wierna rzeka", Ex Libris Galeria Polskiej Książki, Warszawa, 2005.