Czas, który niweczy drobne wzniesienia i pagórki, szanuje wielkie wyniosłości. Nad oceanem zapomnienia, jaki pochłonął tyle dzieł XIX wieku, archipelag Wiktora Hugo wznosi dumnie swe wysokie szczyty uwieńczone bogactwem obrazów. Zabytki będące symbolami największych wspomnień Francji są nierozerwalnie związane z takim czy innym jego wierszem. Od wież Notre-Dame, które wznoszą się jak litera H jego nazwiska, po kopułę Inwalidów, pod którą drżą jeszcze sztandary poruszone jego tchnieniem, od Łuku Triumfalnego po kolumnę Vendōme, cały Paryż ukazuje nam się niby oda do Wiktora Hugo, kamienny poemat, którego strofami są najświetniejsze karty naszej historii*.



---
* André Maurois, "Olimpio czyli życie Wiktora Hugo", tłum. Krystyna Dolatowska, PIW, 1971.