Polecanie mogę zacząć od autora, który w moich czytatkach już się pojawił - to Mesa Selimović i jego dwie książki: "Derwisz i śmierć" i "Twierdza". Akcja obu rozgrywa się w Bośni, należącej wówczas do państwa tureckiego, bohaterami obu są ludzie z różnych względów nie przystający do realiów - tytułowy derwisz śledzący losy zamkniętego brata w jednej, idealistyczny, wrażliwy młodzieniec wierny swoim przekonaniom w drugiej. Bohaterem jest też totalitarne państwo, rygorystyczna religia ściśle powiązana z polityką, twierdza będąca wieloznaczną metaforą... Mądrze i dobrze napisane, w nieco inny, wschodni sposób - warto przeczytać (moim skromnym zdaniem, oczywiście). Tutaj trochę cytatów z "Twierdzy": www.biblionetka.pl/...

Z zupełnie innej beczki - Slobodan Selenić i jego "Zabójstwo z premedytacją". Wojna w Jugosławii widziana przez pryzmat przeżyć i przemyśleńmłodej, zbuntowanej przeciw narodowym świętościom dziewczyny, właściwie jako tło, i drugi wątek - odkrywanie historii sprzed lat, historii babki Jeleny, toczącej się w równie niespokojnych czasach. Dwie płaszczyzny, forma chatyczna, bo książka jest zbudowana z dokumentów, listów, nagrań - ale czyta się dobrze. Tylko tłumaczenie jest okropne, ale na to nie da się nic poradzić. Ryczałam jak bóbr, choć nie mam takiego zwyczaju. To nie jest wesoła książka, nic nie kończy się dobrze, nie ma hapy endu i wiecznych miłości - a mimo to coś jakby nadzieja zostaje... Trochę więcej na stronie książki.

Inna książka Selenicia, którą czytałam, to "Pamiętnik Piotra Kaleki". Tak, dobra, ale ciężka, nieprzyjemna, pełna złości głównego bohatera i jego głęboko skrywanej rozpaczy... Piotr dzieli świat na kategorie - oni, gorsi, czyli ludzie z nogami, i my - ludzie bez nóg, lepsi, bo nie gonią za niczym. To też gorzki rozrachunek z powojenną Jugosławią, z elitami wywodzącymi się z zadymionych chałup i z "wspaniałym" systemem.

Też o wojnie w latach '90 jest "Pod pokładem" Vladimira Arsenijevicia. Króciutkie, ale zapada w pamięć. Znów wojna widziana okiem cywila, mlodego jeszcze człowieka panicznie bojącego się wizyty panów z powołaniem, mężczyzny oczekującego na narodziny swojego pierwszego dziecka, próbujacego schronić się w zaciszu domu, rodziny. A wokół koszmar - wiadomości o śmierci najbliższych, śmierci pokazywane w telewizji, strach. I próby życia normalnie, mimo wszystko.

I znów zmiana tematu - wracamy do czasów II wojny i tuż po, tyle że widzianych oczami dziecka, czyli "Rola mojej rodziny w światowej rewolucji" Bory Ćosicia. Ta książka jest... hm, sympatyczna:) Dziecięce spojrzenie, osobliwe wartościowanie wydarzeń, zwracanie uwagi na rzeczy zdawałoby się kompletnie nieistotne i składanie ich w coś w rodzaju obrazu z kalejdoskopu, przy równoczesnym ośmieszeniu systemu - tworzy ciekawą całość. Rodzina radośnie próbująca się przystosować do nowych zasad panujacych w nowej ojczyźnie jest komiczna, ale też smutna. Na stronie książki jest tez moja dłuższa recenzja.

Leciutkie książeczki, nie jakąs wielką literature, tworzy Momo Kapor. Zdecydowanie nie polecam "Blokady Belgradu" - to jedna z ostatnich książek, nieprzyjemnie nacjonalistyczna - ale na przykład "Udawacze" są całkiem sympatyczni. Powojenny Belgrad, jego specyficzny klimat, marzenia i cele młodych ludzi, a wszystko opisane właśnie lekko, płynnie. I okropne zakończenie, ale to chyba takie zboczenie serbskich pisarzy;) Z innych książek Kapora może być "Zoe" - zaczyna się jak opowieść o fikcyjnym państwie, jakiejś dyktaturze, potem akcja przechodzi trochę w sensację, trochę w refleksyjną podróż po mniej znanym Nowym Jorku, trochę w historię miłości, by w końcu powrócić do nieciekawej rzeczywistości. Bez rewelacji, ale można przeczytać.

No dobrze, starczy na dzisiaj:) Jest jeszcze sporo książek serbskich pisarzy godnych polecenia, ale co za dużo, to nie zdrowo;) Może następnym razem...