Terry Brighton to brytyjski historyk wojskowości, który zaistniał na polskim rynku wydawniczym w 2006 roku książką „Szarża lekkiej brygady”. W bieżącym roku do rąk czytelników zainteresowanych historią trafiła jego kolejna praca, pt. „Gry wojenne. Patton, Monty i Rommel”. Książkę wydała krakowska oficyna „Znak literanova”, mająca w planach całą serię poświęconą najważniejszym momentom II wojny światowej i ludziom, którzy je współtworzyli.

Bohaterami swojego opracowania uczynił autor trzech wybitnych dowódców walczących po obu stronach konfliktu. Śledzimy losy Niemca Joachima Rommla, Anglika Bernarda Montgomery’ego i Amerykanina Georga Pattona od chwili urodzenia (wszyscy trzej przyszli na świat w listopadzie i byli zodiakalnymi skorpionami), poprzez dzieciństwo, lata szkolne, udział w I wojnie światowej, rozwój kariery wojskowej w okresie XX-lecia międzywojennego, aż do najważniejszego okresu w ich życiu – II wojny światowej. I tu objawia się wojskowy geniusz każdego z nich. Rommel to mistrz wojny błyskawicznej, Montgomery do perfekcji doprowadził działania defensywne, zaś Patton osobowością i sposobem bycia tak czarował swoich żołnierzy, że poszliby za nim do samego piekła. Spotykają się kilkakrotnie na polu bitwy – w Afryce Północnej, na Sycylii oraz w Normandii i w pewnej chwili działania wojenne, pomimo zaangażowania ogromnej ilości ludzi, stają się niejako prywatną rozgrywką pomiędzy tą trójką. Bo - jak jasno wykazuje to Brighton - Patton i Monty nie tylko walczyli przeciwko Rommlowi, ale z równą determinacją toczyli boje pomiędzy sobą.

Pustynne gogle przymocowane do czapki Rommla, charakterystyczny beret i sweter założony na mundur Montgomery’ego czy perłowe okładziny pistoletów Pattona przeszły do historii podobnie jak ich właściciele i stały się symbolami tej wojny. Wokół tej trójki kręciła się potężna machina propagandowa. Tłumy korespondentów wojennych i kamery kroniki filmowej rejestrowały ich poczynania, a następnie przekazywały je rodakom w kraju, wpływając na ofiarność oraz na pozyskiwanie nowych żołnierzy.

Książka jest niezwykle starannie wydana – twarda okładka, gruby, lekko kremowy papier i wklejki ze zdjęciami na białym kredowym papierze. Fotografii jest dużo, nie tylko tych najbardziej znanych, przedstawiających „wodzów przy pracy”, ale również ilustrujących ich życie prywatne czy rzadkie chwile wytchnienia pomiędzy kolejnymi starciami. Do książki dołączone zostało kilka map, jednak niewiele z nich można się dowiedzieć – a szkoda. Autor wykorzystuje w książce zarówno oficjalne dokumenty, jak i wspomnienia, listy czy opinie autorstwa Rommla, Monty’ego, Pattona oraz osób z nimi w jakiś sposób związanych – od generała Eisenhowera czy premiera Churchilla po prostych żołnierzy, co zdecydowanie wpływa na wiarygodność zamieszczanych opinii. Brighton posługuje się językiem zrozumiałym dla laika, stara się nie zasypywać terminami czy opisami czysto technicznymi, które mogłyby odstraszyć szersze rzesze czytelników.

Niestety, w tej naprawdę bardzo dobrej książce, jak w przysłowiowej beczce miodu, trafiła się łyżka dziegciu. Oto zdanie, które mnie, absolwentkę historii oraz wieloletnią nauczycielkę tego przedmiotu, wprawiło w nie lada konsternację – „W listopadzie 1944 roku na konferencji w Jałcie spotkali się Roosevelt, Churchill i Stalin”*. Tymczasem już średnio zainteresowany historią uczeń trzeciej klasy gimnazjum wie, że konferencja w Jałcie miała miejsce w lutym 1945 roku. Początkowo obawiałam się nawet, że mam jakieś braki w wykształceniu i przyznam, że przeszukałam dostępne mi publikacje pod kątem ewentualnego spotkania przywódców koalicji w podanym w „Grach wojennych” miejscu i terminie. Niczego takiego oczywiście nie znalazłam i teraz mam ogromny żal do osób odpowiedzialnych za wydanie tej książki, że nikt nie zwrócił uwagi na taki, jak by nie było, szkolny błąd.

Jednak nawet z tym błędem merytorycznym książka jest naprawdę doskonałym kompendium wiedzy o trzech wybitnych wodzach z czasów II wojny światowej i toczonych przez nich kampaniach. Bez większych obaw mogę ją polecić każdemu, kto chociaż trochę interesuje się historią najnowszą, jak również tym, którzy to zainteresowanie chcą w sobie rozbudzić.



---
* Terry Brighton, "Gry wojenne: Patton, Monty i Rommel", tłum. Anna Sak, wyd. Znak literanova, 2011, s. 343.


[Recenzję opublikowałam na moim blogu]