Mimo wielkiej wagi kraju, wyrażającej się w jego rozmiarach, zaludnieniu oraz potencjale gospodarczym, a także mimo istnienia w Brazylii stosunkowo licznego skupiska polonijnego możliwości sięgnięcia polskiego czytelnika po podręcznik brazylijskiej historii są nader ograniczone. Ukazało się dotychczas po polsku sześć książek stawiających sobie za cel jej przedstawienie. (...)

Celem niniejszej książki jest dostarczenie czytelnikowi kompendium wiedzy o dziejach Brazylii, zwłaszcza nowszych, na poziomie określonym wymogami cyklu historii ossolińskich. Istnienie pozycji wymienionych wyżej upoważniło jednak do odejścia od przeważającej w serii referującej formy wykładu ku stylowi bardziej eseistycznemu i analitycznemu.

Oczywista, że książka będąca historią jakiegokolwiek kraju tylko w małym stopniu może opierać się na własnych studiach autora. Monograficznie i źródłowo badałem jedynie zagadnienia brazylijskiej gospodarki kolonialnej i niewolnictwa, osadnictwo polskie, niektóre kwestie ruchu robotniczego oraz system polityczny panujący w Brazylii w latach trzydziestych naszego stulecia. Tylko okres lat trzydziestych badałem z wykorzystaniem materiałów archiwalnych - niestety zresztą też niebrazylijskich. W pozostałych sprawach musiałem się oprzeć na istniejących opracowaniach brazylijskich, północnoamerykańskich oraz europejskich, do których też odsyłam czytelnika dla rozszerzenia wiadomości o podanych niżej faktach (spis autorów opracowań, na których została oparta niniejsza praca, zamieszczony jest na końcu książki). Czytelnik musi jednocześnie zdawać sobie wszakże sprawę, że w historii Brazylii, zwłaszcza społeczno-gospodarczej, wiele spraw pozostaje wciąż niejasnych, a wykorzystane opracowania często różnią się nie w ocenach czy interpretacjach, lecz istotnych sprawach faktograficznych. Niektóre okresy, jak np. kluczowy z punktu widzenia prowadzonych w tej książce rozważań wiek XIX, są w historiografii przestudiowane wyraźnie słabo*.



---
* Marcin Kula, "Historia Brazylii", Ossolineum, 1987, str. 5-7.