Postać Iwana IV, jego rządy przyciągały uwagę wielu pokoleń historyków. Raz atakowano go za niepohamowane i niczym nie usprawiedliwione okrucieństwo, kiedy indziej próbowano tłumaczyć jego postępowanie, widząc w nim jedynie walkę o zakończenie wielkiego dzieła odrodzenia państwa, ponownego zjednoczenia rozdrobnionych ziem oraz likwidację opozycji bojarskiej.

Nie chcieliśmy w tej książce stawiać cenzurek opisywanej postaci. Staraliśmy się natomiast przedstawić ją w miarę możliwości z dostępną, maksymalną wiernością, ukazać cele, do jakich dążyła, i możliwe motywy, którymi się kierowała. Nie ukrywaliśmy ani zbrodni, które popełniał, ani też tych, które popełniano w jego otoczeniu.

[Ossolineum, 2004]