Mając w ręku tę małą powieść - najnowsze dzieło wybitnego twórcy "nouveau roman" - bierzecie państwo tym samym udział w literackim happeningu. Ta cienka książeczka bowiem gruba jest od nawarstwień, a jej wieloznaczność zmusza Was do "snucia domysłów", do wyboru z owego dziwnego tekstu - Waszych własnych wersji wydarzeń, do mozolnego odtwarzania ukrytego w nim zamysłu autora - w rezultacie do literackiej współpracy, do happeningowego udziału.

Tajemnicze i wieloznaczne jest w tej książce wszystko, począwszy od tytułu ("Dżin" - czy to ta czarodziejska istota z powietrza i ognia, ze staroarabskich baśni z 1001 nocy, czy zwykła anglosaska Jasia lub może nawet tylko angielska jałowcówka?), poprzez samego bohatera, którego zagadką jest swoisty "sposób istnienia" i zniknięcia - czy wreszcie dziwny tekst, stanowiący osiem rozdziałów tej książki - który może być uważany za dowcipny podręcznik do nauki języka francuskiego, jak i za zwykłe alibi, podsunięte policji do zatarcia śladów...

Podejrzane zapiski bohatera miotającego się w sieci nieznanej międzynarodowej organizacji terrorystycznej, notowane przez niego z wiernością obiektywu, przekazują nie tylko zewnętrzny obraz osób, rzeczy i zdarzeń - ich "skórę" - ale też refleksje i monologi wewnętrzne zapisującego, przydając dotychczasowej technice pisarskiej Alaina Robbe-Grilleta - technice wideo-prozy nowej perspektywy - perspektywy głębi, prawie freudowskiej.

Powstająca tą metodą rzeczywistość powieściowa o zmiennych parametrach przypomina freudowską "rzeczywistość snu".

Z tej wielowarstwowej struktury literackiej mimochodem wyłania się pytanie o istotę i cel pisarstwa.

Może jest nim zaproszenie do uczestnictwa w emocjonującej grze intelektualnej, do współpracy z Państwem, zabawy?

L.K.*

[Wydawnictwo Literackie, 1984]


---
* L.K. - Loda Kałuska, tłumaczka powieści [przypis mój - Korniszon].