"Przygody dobrego wojaka Szwejka..." organizuje motyw wędrówki, który jest bardzo pokrętny i najeżony przeszkodami. Szwejk na swej drodze ciągle spotyka jakieś przeszkody. Jest tu nawiązanie do starego epickiego wątku, który występuje w "Odysei". Droga Szwejka jest bardzo kręta. Idzie tak, aby nie dojść, ale cały czas idzie. Ta droga ukazuje to, że nie chce dojść na tę wojnę, nie spieszy mu się tam. Ta wędrówka do Budziejowic ma kształt okręgu i coś jednak oznacza.

Obraz świata, który pisarz buduje w swojej powieści:
Obraz monarchii przedstawiony jest w sposób prześmiewczy. Wszystko jest doprowadzone do granic absurdu - szpitale pełne tych, którzy nie chcą iść na wojnę, lewatywa, która jest sposobem lekarzy na pacjentów unikających wojny. Porządek w armii zapewnia porządek w monarchii. Są opowieści, które poprzez liczne instytucje ukazują świat monarchii.
Są to: armia, administracja państwowa, a także Kościół. Szwejk poprzez postawę wobec tych instytucji wyraża niechęć w odniesieniu do monarchii.
Wyżsi oficerowie to debile, ale również elita armii, jak również monarchii. To ludzie po prostu głupi. Niżsi oficerowie to sadyści, którzy nienawidzą żołnierzy. To machina skierowana przeciwko człowiekowi, która przerabia go na mięso armatnie. Armię tworzą regulaminy oraz przepisy. Istnieje system wytworzony przez ludzi, który nad nimi zapanował.
Policja, sądy i więzienia: ukazane są w podobny sposób. Policja państwowa to jest antenat policji z dramatu Mrożka.
Policja potrzebuje przestępców i ich tworzy. Prowokacja tkwi w samej instytucji policji.
Kościół katolicki ukazany jest poprzez kapelanów polowych. Katz jest księdzem z przypadku i dla korzyści. Jest Żydem, który doprowadził do upadku firmę ojca. Został księdzem i nie zmienił swojego życia, nadal pił, pożyczał pieniądze i nie oddawał ich. Z kolei Lacina reprezentuje grzech obżarstwa. Ibl namawia żołnierzy do zabijania, błogosławi zabijaniu. Bóg jest rozszarpywany, bowiem każdy chce go mieć dla siebie.
Obraz monarchii jawi się jako obraz, któremu przyświeca groteska. Posługiwanie się skrajnościami, deformacja naturalnych stanów rzeczy, absurdalność, brak porządku. To taki świat na opak, co najbardziej uwidacznia się w armii. Na przykład zamiast 15 dkg sera jest kartka i zapałki, zamiast konserw - msza polowa.
Humor jest podstawową metodą kompromitowania rzeczywistości.
Szwejk - bohater książki - zachowuje się tak, jak tego od niego wymagają. To „idiota” z urzędu. Pojedynek z monarchią rozgrywa na płaszczyźnie językowej. Bohater zachowuje zdroworozsądkowy dystans wobec zastanej rzeczywistości.

Ideowe przesłanie utworu:
Spojrzenie z szerszej perspektywy na absurd, który może się zdarzyć.
Atak na totalitaryzm wszelkiej maści.
System autorytarny przynosi klęskę jednostki.
Krytyka totalitarnego państwa, które stara się zniewolić jednostkę, oduczyć samodzielnego myślenia.
To obrona niezależności osobowej i intelektualnej człowieka, która ma prawo do życia