"Nasza szafa jest bez drzwi. Same otwarte regały, dostępne dla każdego, gdyż nie mamy tutaj tajemnic.
Więc niech mi pan pokaże, gdzie znajdę akta ormiańskie.
To niestety niemożliwe, oświadczył, gdyż takie stare akta jak ormiańskie dawno pokryła tak gruba warstwa kurzu, że nie sposób ich już odnaleźć.
Więc niech pan wezwie sprzątaczkę i każe odkurzyć akta.
Dawno wydałem takie polecenie, rzekł archiwariusz, ale to nie takie proste.
Dlaczego?
Bo wszystkie sprzątaczki w Zjednoczonym Sumieniu Narodów mają astmę i nie chcą odkurzać starych akt, zwłaszcza tak starych jak te dotyczące zapomnianego ludobójstwa. Takie sprzątanie wzbiłoby tylko mnóstwo kurzu, który pobudza je do kaszlu.
Mogę to zrozumieć, powiedziałem.
Zapomnienia nie powinno się odkurzać, stwierdził archiwariusz. To zbyt niebezpieczne. Po tych słowach zniknął"


"I Wartan poleciał na skrzydłach orła na górę Ararat. A potem dalej w dół do rozległego kraju armeńskiego, który tam nazywa się Hajastan. Wartan widział, że nie jest jedyną myślą, która będzie mieszkać tam w dole. Wszędzie były myśli Ormian. Siedziały w każdym kwiecie, na każdym źdźble trawy, na pąkach drzew.

I dzień dobiegł końca. I nastała noc. A wtedy z kielichów kwiatów i z pąków drzew podniósł się szept. Szept dobiegał także z trawy i w ogóle z całego krajobrazu.
Kiedy Ormianie szepczą nocą, Turcy mają koszmary senne, powiedział głos, a właściwie wszyscy w tych stronach.
Gdzie są moi rodzice? spytał Wartan. Gdzie moi bracia i siostry? Gdzie są wszyscy, których kochałem? I gdzie jest moja żona?
Są tutaj, rzekł głos."


"Szeptanie jest zaraźliwe(...). Szept martwych Ormian mógłby wydostać się poza granice kraju i być wszędzie słyszany.
Możliwe.
Mogłyby zacząć szeptać inne szepczące głosy, także te, które nigdy nie miały odwagi szeptać głośno. Powstałby wielki szept, gdyby wszyscy, którzy byli ofiarami na tym świecie, zgłosili się nagle ze swoimi szeptanymi skargami.
Cały świat udusiłby się w ich szepcie."

----------------------------------------------------------------------
"Baśń o myśli ostatniej" E. Hilsenrath
----------------------------------------------------------------------

"Zabijajcie bez litości kobiety, starców i dzieci; liczy się szybkość i okrucieństwo. Kto dziś pamięta o rzezi Ormian?" - Adolf Hitler/1939