Rec. Iwona Partyka
Ocena: 6/6


„Ciocia Edyta. Żydowskie dziedzictwo katolickiej świętej" została napisana przez Suzanne Batzdorff, siostrzenicę tytułowej Edyty. Edyta Stein, bo o niej jest tutaj mowa, żyła w latach 1891-1942 i jako jedna z wielu tysięcy Żydów została zamordowana przez nazistów w obozie zagłady Auschwitz-Birkenau w sierpniu 1942 roku. Tym większe być może zainteresowanie budzi fakt jej konwersji na wiarę chrześcijańską, służba w klasztorze karmelitanek oraz wyniesienie przez papieża Jana Pawła II do godności świętej Kościoła katolickiego, jak też i współpatronki Europy.

Jako pozycja biograficzna „Ciocia Edyta..." dostarcza nam wielu szczegółów z życia świętej, jej rodziny i najbliższego otoczenia. Biografia ta to również wspaniała kronika przedwojennego Wrocławia – Breslau oraz kompendium wiedzy o przemianach społeczno-obyczajowych początku XX wieku. I choć opisywane z nutą humoru i dystansu, zaskakują bogactwem szczegółów i świeżością bezpośrednich relacji poszczególnych członków rodziny. To, jakby nie było, saga żydowskiej rodziny Edyty Stein, w której znajduje się miejsce nie tylko dla samej bohaterki, ale i dla innych członków rodziny, których bezpośrednio przytoczone wypowiedzi wzbogacają i dodają autentyzmu wydarzeniom minionej już epoki.

Mimo całego apanażu pozycji biograficznej czytelnik odnosi wrażenie, że „Ciocia Edyta..." została napisana w jeszcze innym celu. Już po kilkunastu stronach można się domyślić, iż książka Susanne Batzdorff jest odpowiedzią na autobiografię samej Edyty Stein – niejednokrotnie sprostowaniem opisanych przez nią faktów, które w taki czy inny sposób dotknęły pozostałych członków rodziny. Zabieg ten jednak niczego biografii nie ujmuje. Wręcz przeciwnie – dodaje do niej nowe perspektywy spojrzenia na postać wybitnej świętej i filozofki.

Drugim (jakże znaczącym) osiągnięciem autorki jest włączenie biografii w ideowy dialog wpisujący się w postfenomenologiczną filozofię i dyskurs dotyczący Holokaustu. Jako świadek życia świętej Edyty czytelnik zostaje wciągnięty w ideowy spór, który nie tylko nakazuje ostrożność, ale również, a być może przede wszystkim, budzi czujność i wzywa do samodzielnej refleksji. Tym samym biografia Edyty Stein pióra Susanne Batzdorff wnosi swój wkład w misję samej Edyty. Czasami wręcz się wydaje, że biografia jest tylko pretekstem do kontynuowania dzieła świętej, która jako pierwszy kanonizowany członek narodu żydowskiego dała podwaliny do otwarcia na politykę ekumeniczną kościoła katolickiego.

Iwona Partyka jest autorką powieści „Faber”. Jej autorski blog: http://iwonapartyka.eu/