Rec. Bartłomiej Łopatka
Ocena: 2,5/6

Sir Alex Ferguson to najbardziej utytułowany i, prawdopodobnie, najsłynniejszy menadżer piłkarski. Od ponad dwudziestu pięciu lat pracuje w jednym z największych angielskich klubów - Manchesterze United. Warto też przypomnieć o jego dość udanej karierze piłkarskiej oraz pracy menadżerskiej w dwóch szkockich klubach, St. Mirren i Aberdeen. Takie doświadczenia i wybuchowy charakterer Fergusona (przypomnijmy słynną "suszarkę" czy trafienie butem Davida Beckhama) sprawiają, że można się spodziewać, iż jego biografia będzie zawierała sporo anegdot i kontrowersyjnych wypowiedzi. Niestety, w książce Sir Alex Ferguson. 25 lat na szczycie Davida Meeka i Toma Tyrrella raczej ich nie znajdziemy.

Tych, którzy chcą poznać biografię Fergusona należy ostrzec, że książka ta powstała z okazji ćwierćwiecza pracy Fergusona w słynnym klubie i zaczyna opisywać jego karierę dopiero od momentu przybycia na Old Trafford. To "oficjalne wydawnictwo Manchesteru United". Oznacza to pominięcie kilkudziesięciu lat jego życia, w tym co najmniej kilkanaście kariery zawodniczej oraz poprzednie stanowiska menedżerskie. Więc jeżeli chcecie dowiedzieć się w jaki sposób sir Alex ze średnim klubem Aberdeen wygrał Puchar Zdobywców Pucharów, pokonując w finale Real Madryt oraz przełamał hegemonię dwóch szkockich gigantów, Celticu i Rangersów, to musicie poszukać informacji w innych publikacjach na jego temat.

Autorzy, dziennikarze sportowi, przedstawiają po kolei wszystkie sezony Fergusona w Manchesterze od 86/87 aż do 11/12. Opisują je w miarę podobnie – cytując wypowiedzi Szkota, jego współpracowników oraz piłkarzy dotyczące sytuacji klubu w danym okresie, a także samej osoby menadżera. Nakreślają transfery wymieniając ich przyczyny, skutki i kwoty. Dodają także komentarze dotyczące przekrojowo całego sezonu, wyników innych drużyn oraz wpływu tych czynników na sytuację United. Niestety, są to uwagi bardzo ogólne, bez próby przybliżenia szerszego tła wydarzeń – po macoszemu potraktowano również część sezonów po roku 2000.

Można również odnieść wrażenie, że to znacznie bardziej książka o drużynie z Old Trafford niż o utytułowanym menadżerze. To Manchester jest w większości wypowiedzi na pierwszym miejscu, to, praktycznie zawsze, jego byli zawodnicy, współpracownicy, trenerzy, a nawet prezesi wypowiadają się o danych sytuacjach czy trudniejszych okresach, zawsze mówiąc poza Fergusonem, także o drużynie. Brakuje spojrzenia z zewnątrz, brakuje opinii kogoś niezwiązanego z zespołem, tak by można było ocenić wydarzenia z innej perspektywy.

Wskutek jednostronności źródeł całość okazuje się bezkrytyczną laurką wystawioną Fergusonowi. Sir Alex przedstawiony jest jako człowiek praktycznie bez wad, a jego co bardziej negatywne cechy (jak gwałtowność czy wywieranie presji na arbitrach) ukazane są w sposób co najmniej neutralny, o ile nie pozytywny. Z wszystkich wypowiedzi wyziera wpatrzenie w klub oraz w samego menadżera. Pomija się choćby kwestie nietrafionych i przepłaconych transferów, wspominając szerzej tylko o tych najbardziej udanych. Nie mówi się o agresywności werbalnej Fergusona względem sędziów, ani nawet o starciach medialnych jakie ten miał choćby z Jose Mourinho czy Rafą Benitezem. Marginalizuje się także lub całkowicie omija nieliczne, ale głośne konflikty z własnymi piłkarzami – Beckhamem, Gabrielem Heinze czy Rooneyem.

Sir Alex Ferguson. 25 lat na szczycie jest lukrowaną relacją z ćwierćwiecza pracy tytułowego Szkota w Manchesterze United. Jednak mimo wszystko, to w miarę interesujące źródło wiedzy o tym menadżerze, tym cenniejsze, że pochodzące od ludzi bezpośrednio z nim współpracujących. Dla fanów tego zespołu pozycja obowiązkowa, im bezkrytyczność autorów książki nie będzie tak przeszkadzać.

Bartłomiej Łopatka jest zastępcą szefa działu książek w serwisie Poltergeist.