Ludmiła Ulicka, Rosjanka żydowskiego pochodzenia, napisała książkę na temat wzajemnego braku zrozumienia pomiędzy ludźmi, kulturami, religiami, a nawet pomiędzy ludźmi a Bogiem, które pokazuje przez pryzmat losów tytułowego tłumacza - postaci wzorowanej na Oskarze Rufeisenie.

Był to Żyd, który podczas wojny, ukrywając swoją tożsamość, przez zbieg okoliczności został tłumaczem w gestapo, a później w NKWD. Wykorzystując zdobywane w pracy informacje, uratował ponad 300 osób z getta w Emsku (na Białorusi). Po zdemaskowaniu ukrył się u Sióstr Zmartwychwstanek, gdzie pod wpływem lektury Nowego Testamentu zdecydował się przyjąć chrzest. Po wojnie został karmelitą (ojcem Danielem) i katolickim księdzem. Wyemigrował do Izraela, gdzie toczył słynny spór z władzami (zakończony przegraną w sądzie najwyższym), które ze względu na wyznanie nie chciały uznać go za Żyda. W Izraelu działał we wspólnocie chrześcijan mówiących po hebrajsku. Chciał odtworzyć Kościół Jakubowy - żydowski, równoprawny z Pawłowym - greckim.

Książka pisana jest w formie dialogów i korespondencji ludzi, którzy mieli styczność z Danielem. W każdym przypadku możemy poznać go jako człowieka. który łączy, który zawsze stara się znaleźć most, porozumienie pomiędzy zagubionymi stronami. Również stąd w tytule "tłumacz".

Pomimo pewnych braków warsztatowych autorki tematyka i emocje sprawiają, że lektura na długo zapada w pamięć.