Mersault – człowiek pełen obojętności, niezdolny do odczuwania głębszych emocji. Nie wzbudza ich śmierć matki czy jej pogrzeb. Nie wzbudza ich bliskość kobiety, jej przywiązanie i zaangażowanie. Nie wzbudza ich nawet zamordowanie człowieka, który przecież niczym nie zawinił. W palącym, popołudniowym słońcu Algieru pragnienie zbliżenia się do źródła, przy którym leży Arab przezwycięża rozum i prowadzi do bezrozumnego i niemal pozbawionego świadomości czynu. Jednak Mersault, niezależnie od swego stosunku do zbrodni i jej motywów, będąc członkiem społeczeństwa, musi ponieść konsekwencje swojego czynu.

Tutaj rozpoczyna się druga część powieści Camusa. Powolne budowanie napięcia towarzyszącego rozprawie sądowej jest równoległe z narastającą samoświadomością głównego bohatera. Można "Obcego" czytać jako napiętnowanie zasad, którymi kieruje się społeczeństwo w stosunku do swoich członków. Można również widzieć w tej książce demaskację pełnej hipokryzji świadomości zbiorowej, dopatrywać się swego rodzaju mobbingu, rozumiejąc przezeń agresję tłumu. Jest w tym coś paradoksalnego, lecz charyzmatyczny prokurator, trochę nieporadny adwokat czy osoby postronne śledzące sprawę nie sądzą przecież zbrodniarza za popełnioną zbrodnię. Piętnują jego obojętność, brak poczucia więzi z ogółem, brak łez na pogrzebie matki i związanie się z kobietą dzień po nim. Słowem – za jego inność, niekoniecznie indywidualizm.

Mersault postrzegany bywa jako buntownik, w myśl Camusowego „buntujemy się, więc jesteśmy”. Lecz ów moment buntu jest tylko jeden: wybuch w obecności księdza, kiedy zbrodniarz, który zgadza się na to, jak widzą go inni, jednocześnie nie pozwala sobie narzucić tych cech, które z punktu widzenia społeczeństwa byłyby najbardziej pożądane. Dojrzewa do świadomości samego siebie i do końca pragnie zachować swą tożsamość, nawet pozbawioną elementarnych uczuć. Warto wspomnieć, że przeprowadzono swego czasu badania nad Algierczykami. Wykazały brak płata kory mózgowej, odpowiadającego za wyższe uczucia. Stąd dają się poznać jako osoby apatyczne, obojętne, często wiedzione instynktem. Objawy były identyczne z tymi, które występują po zabiegu leukotomii. Stąd wniosek, który na podstawie badań wysnuto, można z powodzeniem uwzględnić przy ocenie bohatera powieści. Mersault to „Europejczyk po lobotomii”.