Jerzy Andrzejewski (1909–1983) zanim opublikował oba tytułowe opowiadania, miał już za sobą skomplikowaną drogę ideową. Przed wojną młody pisarz katolicki, w czasie wojny jeden z najbliższych przyjaciół Miłosza, po wojnie zwolennik nowego ustroju. Potem pisarz czynnie wspierający opozycję demokratyczną.

„Ciemności kryją ziemię” po raz pierwszy wydane w 1957 r. i „Bramy raju” opublikowane w 1960 r. są świadectwem otwarcia politycznego, jakie nastąpiło po Październiku 1956 r. W obu dominuje temat uwiedzenia przez ideę, która wydaje się tak czysta i piękna, że uświęca posługiwanie się przemocą i manipulacją. To wielkie przypowieści o słabości ludzkiej natury, o dwuznaczności dążenia do ideału i zwycięstwie zła, które potrafi przybierać demoniczną maskę. Oba utwory to także dowód wielkich ambicji artystycznych polskiej literatury, która – mówiąc o doświadczeniach gorzkich i politycznych – potrafiła wspiąć się ponad doraźność i zdobyć się na literacki, awangardowy eksperyment.

["Polityka" Spółdzielnia Pracy, 2009]