Recenzuje: Katarzyna Malec


Jacek Hugo-Bader wziął udział w wyprawie poszukiwawczej prowadzonej przez Jacka Berbekę, brata zmarłego Macieja, uczestnika historycznego pierwszego zimowego wejścia na Broak Peak w 2013 roku. Celem dziennikarza było opowiedzenie historii tej tragicznej wyprawy, opisanie jej rezultatów oraz zebranie materiałów do filmu pt. „Długi film o miłości”. Hugo-Bader z determinacją pisarza naturalisty, który dąży do wnikliwego poznania wyimka rzeczywistości „od wewnątrz”, bada środowisko himalaistów. Na podstawie „obserwacji uczestniczącej” formułuje wnioski uogólniające. Świat obejrzany w soczewce staje się dla niego podwaliną do generalizacji na temat wszystkich amatorów ekstremalnej, wysokogórskiej wspinaczki. Przyjęty punkt widzenia może być usprawiedliwieniem dla autora, który nie uniknął krytycznych głosów ze strony alpinistów.

Rozwiązania formalne książki są oryginalne, jej niepospolitość polega na włączeniu w tekst wypowiedzi użytkowników forów internetowych. Dzięki takiemu zabiegowi zyskuje ona polifoniczność. Ta wielogłosowość niejako odwzorowuje obieg informacji w mediach w dobie społeczeństwa globalnego. W tym konkretnym przypadku – ogólnopolskiej polemiki ekspertów, dziennikarzy i zwykłych zjadaczy chleba na temat himalaistów, od podejmowanego przez nich ryzyka po surową ocenę ich moralności.

Tym, co w „Długim filmie o miłości” może wydawać się tendencyjne, jest czarno-biały schemat świata. Autor wyraźnie zaznacza podział na bohaterów dobrych i złych. Karykaturalnie przedstawia również dowodzącego wyprawą Jacka Berbekę – opisuje go jako człowieka gwałtownego, nieokiełznanego, oschłego, oszczędnego w słowach i gestach. Jednostronność autora dziwi. Przekazywanie takiego uproszczonego obrazu nie przystoi wytrawnemu reportażyście, jakim jest Hugo-Bader.

Książka zawiera silny ładunek emocjonalny. Na jej kartach, w wypowiedziach bohaterów przeważają uczucia, a nie logiczne rozumowanie i fakty. Trudno nie ulec wzruszeniu, zapoznając się z sylwetkami wspinaczy, którzy odeszli przedwcześnie. Powód napisania tej pozycji nie jest jasny. Brak jej dobrej puenty. Styl jest miejscami pretensjonalny. Przykładem może być pytanie, które Jacek Hugo-Bader zadał Jackowi Berbece na temat jego zmarłego brata: „Kochałeś go?”. Nie są to niestety Himalaje reportażu.

„Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak” dzieli ludzi, podsyca niezdrowe emocje – oburza środowisko himalaistów, rodziny tych, którzy zdobyli Broad Peak w marcu 2013 roku, a także najmniej zorientowanych merytorycznie, ale najbardziej zainteresowanych medialną jatką – krytykantów internetowych. Na domiar wszystkiego unosi się nad tą książką swąd zabiegu marketingowego. Niewątpliwie „przydała się” Bieleckiemu (członek tragicznej wyprawy, oskarżany o porzucenie kolegów), na którego opinia publiczna tak łatwo wydała wyrok. To była jedna z jego nielicznych szans na rozrachunek z tym tragicznym wydarzeniem i własnym sumieniem. Jego głos we własnej obronie, którego mu odmówiono.



Tytuł: Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak
Autor: Jacek Hugo-Bader
Wydawnictwo Znak, 2014
Liczba stron: 332