Chyba każdy człowiek choć raz wyobrażał sobie świat idealny. Taki bez bólu, strachu, cierpienia, przemocy. Bez konieczności podejmowania decyzji. Jonasz, bohater powieści Lois Lowry, nie musi uciekać w wyobraźnię – on żyje w rzeczywistości pozbawionej uczuć, kolorów, muzyki – bez tych wszystkich, jak się wydaje twórcom tej utopii, zbędnych rzeczy.

Czarno-białe krajobrazy, ludzie posiadający, przypisaną im przez władzę, rolę w społeczeństwie. Wszystko tu jest przemyślane. Ten świat jest przewidywalny. Zaplanowany tak, by wykluczyć jakąkolwiek sytuację stwarzającą problem społeczności. Jonasz żyje w świecie doskonałym. Jednak pewnego dnia poznaje on smak istnienia bez przestrzegania ścisłego regulaminu. Słyszy muzykę, widzi kolory, odczuwa.

Autorka tworzy wizję społeczeństwa kontrolowanego w każdej sferze życia. Od pracy, czasu wolnego, poprzez wybór partnera życiowego, a nawet ilość i płeć dzieci. W zamyśle dobry i bezpieczny świat okazuje się kolejną nieudaną próbą ingerencji człowieka w dzieło stworzenia, zabawą ludzi w Boga.

Dzięki lekturze "Dawcy" człowiek zaczyna uświadamiać sobie konieczność obecności zła obok dobra. Widzi sens istnienia kolorów, dźwięków i, przede wszystkim, uczuć. Docenia to, że żyje z możliwością dokonywania wyborów. Zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że przestał dostrzegać najpiękniejsze cuda, nazywając je codziennością. Już nie przechodzi obojętnie obok nich. Uczy się świata na nowo. Razem z głównym bohaterem czytelnik znów zachwyca się drobiazgami takimi jak śnieg – czego dawno nie robił przyzwyczajony do tych czarów. Oprócz dobra spotyka też zło: wojnę, strach, głód, cierpienie. I nagle zdaje sobie sprawę z tego, że jest ono potrzebne. Aby zdobywać doświadczenie, by kształtować charakter, uświadamiać sobie ile warte jest nasze życie i docenić je.

Zachęcam do przeczytania tej wielokrotnie nagradzanej powieści. Chociażby po to, aby doświadczyć tego wszystkiego, narodzić się na nowo w świecie, o którym tak rzadko mówi i myśli się dobrze – aby zmienić o nim zdanie.



---
* Lois Lowry, "Dawca", tłum. Piotr Szymczak, wyd. Media Rodzina, 2003, dedykacja książki