Niewiele jest chorób, które budzą taki strach jak tyfus. Przenoszony przez wszy, atakuje tych, których życie i tak jest trudne – uchodźców, żołnierzy, mieszkańców gett. Powoduje halucynacje, straszliwe bóle głowy, wysoką gorączkę, często kończy się śmiercią. Gdy tyfus dopadł niemiecką armię na froncie wschodnim, Trzecia Rzesza zażądała pomocy błyskotliwego i ekscentrycznego polskiego biologa Rudolfa Weigla.

W latach dwudziestych XX wieku Weigl opracował pierwszą szczepionkę na tyfus, stosując metodę tyleż odważną, co niebezpieczną: w procesie produkcji wykorzystywano wszy, a do ich karmienia – ludzi. Wysoka skuteczność techniki Weigla przyciągnęła uwagę świata i wzbudziła podziw – i właśnie dlatego Niemcy chronili jego laboratorium podczas krwawej okupacji Lwowa. Wkrótce stało się ono także ośrodkiem ruchu oporu. Weigl zatrudniał lwowską inteligencję – matematyków, pisarzy, lekarzy i myślicieli, którzy inaczej byliby skazani na zagładę, a dzięki niemu znajdowali ochronę. Zespół laboratorium prowadził także sabotaż, nielegalnie wysyłając szczepionkę do gett w polskich miastach, równocześnie produkując litry osłabionej surowicy dla Wehrmachtu.

Jednym z naukowców chronionych przez Weigla – chrześcijanina – był utalentowany żydowski immunolog Ludwik Fleck. Wysłany do Buchenwaldu i zmuszony do produkcji szczepionki przeciwtyfusowej pod kierunkiem sadystycznego lekarza Erwina Dinga-Schulera, Fleck musiał dokonać trudnego wyboru między naukowymi ideałami a prawdą sumienia. Wykazał się wielkim heroizmem, bo ryzykował życie, szczepiąc najbardziej zagrożonych więźniów obozu.

Opierając się na obszernych badaniach źródłowych i wywiadach z tymi, którzy przeżyli, Arthur Allen opowiada poruszającą historię tych dwóch odważnych naukowców.


"Skoro po Auschwitz nie może istnieć poezja, to czy może istnieć czysta nauka lub medycyna? W tej znakomitej i poruszającej książce Arthur Allen opowiada niezwykłą historię badań naukowych prowadzonych w budzących przerażenie warunkach. Wśród występujących tu fascynujących postaci spotykamy Ludwika Flecka, jednego z wielkich ojców założycieli socjologii nauki, który zmuszony był działać wśród ludzi, stawiających znak równości między wszami i chorobą a narodem i jego eksterminacją. Niezapomniana książka".

George Makari


"Niezwykła historia żydowskich naukowców więzionych w Buchenwaldzie, którzy produkowali szczepionkę przeciwko jednemu z największych zabójców w historii: tyfusowi. W wielkiej tajemnicy dostarczali skuteczną szczepionkę innym więźniom obozu, a dla niemieckich żołnierzy na froncie wschodnim produkowali fałszywą. Prawdziwy thriller napisany przez Arthura Allena łączy w sobie »Łowców mikrobów«, »Listę Schindlera« i »Strefę mroku«. Nie potrafiłem się oderwać od tej książki".

dr Paul A. Offit


"Arthur Allen snuje mistrzowską, pełną szczegółów opowieść o tragedii, odwadze i naukowej pomysłowości. Fantastyczne laboratorium i fantastyczna książka".

Nathan Guttman


"Niezwykła historia pracy nad szczepionką, prowadzonej w sytuacji wielkiego ryzyka, a także opowieść o ludziach nauki i medycyny działających w przerażających okolicznościach II wojny światowej. Dane naukowe są dokładne, ale znacznie bardziej interesująca jest historia tego okresu i – należy mieć nadzieję – nauka, jaką można z niej wysnuć na przyszłość".

dr Walter Orenstein, były dyrektor National Immunization Program, Centers for Disease Control and Prevention

[Wydawnictwo Czarne, 2016]