Wszelkie cnoty i wszelkie grzechy uważane dziś przez krytyczną opinię publiczną za typowe dla polityków, znajdowały w Talleyrandzie pierwszorzędnego wyraziciela. Był równie mistrzowski jako rycerz racji stanu i jako sabotażysta racji stanu, jako cichy manipulator i jako głośny propagandysta, jako orędownik finansów państwa i jako złodziej grosza publicznego, jako filantrop i jako notoryczny łapownik. Jego nazwisko stało się synonimem polityka (...). Talleyrand nie był mistrzem polityki rządzącej (dwukrotnie sprawował urząd prezesa rady ministrów, każdorazowo bez rewelacji, gdyż brakowało mu talentów organizacyjnych, dysponenckich i biurokratycznych); był raczej wirtuozem polityki negocjacyjnej (układy), intryganckiej (spiski) i przedstawicielskiej (ambasady), co sprawia, że należy go zwać wszechczasowym "królem dyplomatów"*.

---
* Waldemar Łysiak, "Talleyrand. Droga Mefistofelesa", wyd. Nobilis, 2007, s. 9-10.