W rozwoju starożytnych religii Mezopotamii istniały dwie następu­jące po sobie fazy – sumeryjska i akadyjska, odpowiadające dwóm wielkim okresom historii Międzyrzecza. Także mitologię mezopotamską podzielić należy na dwa podstawowe działy: sumeryjską oraz akadyjską, określaną także jako babilońska i asyryjska.
Z całym naciskiem należy jednak zwrócić uwagę na to, że mamy do czynienia z mitologią sumeryjską i akadyjską (babilońsko-asyryjską), a nie sumeryjsko-akadyjską. Traktować je należy w pewnym sensie oddzielnie, mimo licznych zbieżności i wzajemnych uwarunkowań. Częściej spotykamy się z osobnymi opisami religii tych dwóch ludów, natomiast mitologię na ogół traktuje się łącznie.
Sumeryjskie mity i eposy Babilończycy adaptowali i przerabia­li. Równie często stanowiły one jakby punkt wyjścia nowych utworów. Podlegając dużym zmianom i modyfikacji, stawały się wyrazem przekonań i wierzeń Babilończyków i Asyryjczyków. W licznych wątkach łagodzono bezpośredniości sumeryjskich utworów, by lepiej dostosować je do nowych warunków historycznych i umysłowości ludów semickich. Dla wielu wcześniej odkry­tych mitów i eposów babilońskich z biegiem czasu znajduje się ich sumeryjskie prototypy. Tak było między innymi z babilońskim eposem narodowym o Gilgameszu, w istocie herosie sumeryjskim.
Wszelkie próby napisania mitologii sumeryjskiej i akadyjskiej stanowią jednakże zaledwie pewnego rodzaju wprowadzenie, ma­jące zorientować w złożoności problemów. Źródeł mitologicznych bowiem, szczególnie sumeryjskich, ciągle przybywa dzięki nowym odkryciom czy uwspółcześnionej interpretacji znanych już uprzed­nio. Jednakże treść licznych mitów, nawet jeśli wykorzysta się wszystkie teksty, jakimi dysponujemy, nie jest jeszcze w pełni zrekonstruowana.
Mity sumeryjskie i akadyjskie przedstawiają to, co kapłani uznali za stosowne przekazać społeczności, by zaspokoić ciekawość poznania i pragnienie znalezienia odpowiedzi na nurtujące ją pytania o przyczyny nieśmiertelności bogów i śmiertelności ludzi, o powstanie świata i jego organizacji itp.
Zarówno mity i eposy sumeryjskie jak i babilońsko-asyryjskie często znajdują późniejsze odzwierciedlenie w piśmiennictwie mitologicznym innych ludów zamieszkujących tereny starożytnego Wschodu*.


---
* Krystyna Łyczkowska, Krystyna Szarzyńska, "Wprowadzenie", w: tychże, "Mitologia Mezopotamii", Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1981, s. 5-6.