Książka: Zerwać pąki, zabić dzieci

Na przedniej okładce książki, nieco pod nazwiskiem autora, widnieje fragment recenzji z „The New York Timesa”: „Przerażająca powieść. Nieodparcie przywodzi na myśl »Władcę much«”**. Myślę, że należałoby dodać, że tylko na pierwszy rzut oka. We „Władcy much” gromadka chłopców ocalała z katastrofy została uwięziona na bezludnej wyspie, w „Zerwać pąki, zabić dzieci” grupka dzieci została, pozostawiona sama sobie, w odciętej od świata górskiej kotlince. I na tym właściwie podobieństw koniec. Gdyby s...

Koniec drugiej wojny światowej, Japonia. Piętnastu chłopców z poprawczaka zostaje ewakuowanych do zabitej dechami górskiej wioski. Ich dotychczasowi strażnicy powierzają ich pieczy miejscowych chłopów, a ci gorliwie wypełniają to zadanie, pastwiąc się bez litości nad swoimi podopiecznymi. Niebawem wioskę opanowuje zaraza i tymczasowi nadzorcy znikają, zostawiając chłopców na pastwę losu. Ci, nie mogąc opuścić wioski, sami muszą walczyć o przetrwanie i zorganizować swoje życie. Mają jednak niewie...

To bardzo drastyczna, pełna dosłownego i metaforycznego brutalizmu opowieść o grupie kilkunastu chłopców z domu poprawczego, którzy zostają wyprawieni w podróż do odizolowanej od świata górskiej wioski, w której wybucha zaraza. Rdzenni mieszkańcy w przerażeniu opuszczają osadę, pozostawiając w niej jednak chłopców. Ta grupa, uznawana za zbiorowisko wyrzutków, lżona i poniżana, teraz musi sama dać sobie radę w miejscu, które dla niektórych z nich stanie się zimnym, opuszczonym i złowrogim grobem....

Niewielkich rozmiarów debiut japońskiego prozaika z europejskimi korzeniami intelektualnymi (studiował literaturę francuską, pisał pracę o twórczości Sartre’a, nawiązywał do egzystencjalizmu).

Fabuła jest nieskomplikowana: w czasie drugiej wojny światowej grupka chłopców z poprawczaka zostaje ewakuowana do wioski położonej w górach; wokół szaleje zaraza, wieśniacy opuszczają osadę i odcinają pozostawionych tam chłopców od reszty świata.

Recenzent „New York Times” porównuje tę książkę do „Władcy much”. To całkiem chybione porównanie, bo powieść Goldinga opowiada o przemocy rodzącej się wśród zdanych na siebie dzieci, a u Oe mamy świat nieletnich, którzy budują oazę spokoju pośród okrucieństwa wojny, zderzony z szalonym i dzikim światem dorosłych. Z tej konfrontacji chłopcy wychodzą okaleczeni psychicznie na resztę życia.

Książka ma dwa oblicza; są tu bardzo naturalistyczne i często po prostu niesmaczne opisy, ale można też spotkać dość subtelne i liryczne sceny. Takie zestawienie powinno wyostrzyć przekaz, ale zabrakło w tej książce jeszcze jakiegoś elementu, który płynnie łączyłby te dwa elementy stylistyczne i wszystko trochę zgrzyta. Chociaż książka w wymowie jest pozornie bardzo pesymistyczna, da się wyczuć dydaktyczny ton autora, co jest zapewne pokłosiem fascynacji literaturą francuską.

Moim skromnym zdaniem ta pozycja to popłuczyny po Goldingu. Jeśli odjąć sceny młodzieńczego seksu i homoseksualnych relacji pomiędzy chłopcami, które zostały umieszczone z myślą o zaszokowaniu czytelnika - czy 50 lat później kogokolwiek szokują? - to książka nie wnosi nic nowego. A zdecydowanie "Władca much" jest lepiej napisany. Ode mnie 1:0 dla Goldinga.