W związku z drastycznym spadkiem wydajności czytelniczej, przechodzę z notatek miesięcznych na kwartalne.


L i p i e c   2 0 1 9

1 (18). Fantazmaty: Tom 1 (antologia; Majka Paweł, Hałas Agnieszka, Przyłucki Tomasz i inni) (4,0) ebook

Kolejny darmowy zbiorek opowiadań fantastycznych. Wydaje mi się, że lepszy, niż innych kilka, które przeczytałem w ostatnich latach. Darowałem sobie liczenie średniej oceny, tym bardziej, że piszę to już po jakimś czasie i szczegółów za bardzo nie pamiętam.

Najbardziej przypadło mi do gustu opowiadanie otwierające pt. "Trupy" Piotra Majki. Być może dlatego, że tematyka przypomina nieco "Seveneves" Neala Stephensona, które udało mi się w tym roku przeczytać w oryginale. Podobnie jak tam, tak i tutaj ludzie ewakuowali się na orbitę, jednak nie z przyczyny jakiejś naturalnej (załóżmy) katastrofy, ale ze względu na wybuch rewolucji. Elity uciekły na orbitę, pozostawiając zrewoltowany lud na powierzchni. Deficyt płci pięknej powoduje, że orbitalsi urządzają sobie na Ziemi (nazywanej Dnem) łowy na co atrakcyjniejsze dziewczyny. Jakby tego było nie dość na jedno niedługie opowiadanie, autor wprowadził drugi, jeszcze ważniejszy wątek, mianowicie komercyjne podróże w przeszłość. Dla rozrywki zaawansowani technicznie mieszkańcy orbitalnych statków wchodzą w rozmaite, zwykle mało etyczne interakcje z żyjącymi kiedyś ludźmi, których nazywają "trupami". Wszystko jest zupełnie prawdziwe, a przy tym "przesunięte w fazie", więc nie powodujące zaburzeń ani paradoksów. Uczestnicy takich wycieczek są całkowicie bezpieczni i ze strony "trupów" nie grozi im żadne niebezpiezpieczeństwo. W przeciwieństwie do Stephensona, utwór Majki nie jest twardą SF, więc nie ma co oczekiwać objaśnień mechaniki orbitalnej czy szczegółów implementacyjnych podróży w czasie.

Są też inne niezłe kawałki, na przykład "Śnienie" Marcina Rusnaka o superbohaterach i ich rodzinnych problemach (chociaż tutaj odczuwałem jakby podwójne deja vu), czy "Następna stacja: katastrofa" Piotra Gruchalskiego o sztucznej inteligencji. Zdecydowanie za to nie spodobały mi się "Pod skórą" Agnieszki Hałas i "Ajax ..." Jacka Łukawskiego (który na koniec wyjaśnił, co też autor miał na myśli i jak czytelnik powinien był utwór zinterpretować).


S i e r p i e ń   2 0 1 9

1 (19). Pamiętnik z powstania warszawskiego (Białoszewski Miron) (4,0) ebook

W ramach ogólnonarodowych celebracji jednego z najbardziej bezsensownych "czynów zbrojnych" w historii naszego kraju, postanowiłem przeczytać tę właśnie książkę. Białoszewski pisał ją 20 lat po wydarzeniach, w których brał udział nie jako powstaniec, ale 23-letni cywil.

Bardzo mieszane odczucia mam z tej lektury, bo i ona sama strasznie nierówna jest. Są fragmenty ciekawe, wciągające, jak przeprawa kanałami pod Krakowskim Przedmieściem czy opis wydarzeń po kapitulacji. Z drugiej strony, mnóstwo fragmentów jest strasznie mętnych: że może było tak, a może trochę inaczej, lub pełnych detali dla mnie zupełnie nieistotnych. Autor wyjaśnia w pewnym momencie, że niczego nie poprawia, by widać było te pamięciowe perypetie. Ale jeszcze ten męczący styl; nie wszędzie, bo są fragmenty normalnie napisane. Lecz poza nimi porwana, poszarpana narracja. Kropka i wielka litera zamiast przecinka, czy zamiast spacji wręcz. Po co, na co? Mogę domyślać się, że poeta chciał w ten sposób oddać poszarpanie Warszawy. Ale żle mi się to czytało. Ilekroć zabierałem się za lekturę, musiałem przebrnąć przez etap ignorowania kropek i wielkich liter, bo tak sobie pan poeta wymyślił. Co prawda zarzeka się on w pewnym momencie, że "(...) zwyczajnym językiem wszystko. Tak jakby nigdy nic.", ale to bzdura, w zwyczajnym języku nie wstawia się bez żadnego uzasadnienia kropki co wyraz lub dwa.

Mimo to oceniam książkę pozytywnie. Daje się odczuć, że to prawdziwa, niepodszyta patosem, relacja świadka i uczestnika tych dramatycznych wydarzeń. Za plus biorę też opisywanie spraw zupełnie przyziemnych, nierzadko wręcz fizjologicznych. Myślę, że dzięki temu można się w pewnym stopniu wczuć w sytuację tych ludzi, którzy przez kilka miesięcy usiłowali przeżyć, egzystując w piwnicach, wśród gruzów i trupów, regularnie bombardowani i ostrzeliwani przez snajperów.


W r z e s i e ń   2 0 1 9

1 (20). Eunuchy do raju: Kościół katolicki a seksualizm (Ranke-Heinemann Uta) -- a właściwie "Seks. Odwieczny problem Kościoła", bo nie wiedzieć czemu Biblionetka upiera się, żeby w katalogu jako główne tkwiły najstarsze wersje tytułów, nawet jeśli od lat kolejne wydania mają już inne (4,0) ebook

Dość ciekawa lektura. Obsesja Kościoła (nie w znaczeniu ogółu wierzących, ale jego funkcjonariuszy, najczęściej starszych mężczyzn żyjących w celibacie) na punkcie płciowości, seksu, orgazmu i "wylewania nasienia". Teologia moralna jako dziedzina niemająca żadnego umocowania w Piśmie świętym, przez którą, według autorki, "chrześcijaństwo jasnego dnia przeistoczyło się w mroczną szeptaninę w konfesjonałach." Deprecjonowanie kobiety jako bytu ułomnego i gorszego od mężczyzny; rugowanie jej z życia społecznego i kościelnego, sprowadzanie do roli rozrodczej i służebnej wobec mężczyzny.

Niestety, autorka nie pokusiła się o utrzymanie swojej pracy w konwencji popularnonaukowej. Nie brak tu emocjonalnych, często sarkastycznych komentarzy. Bez skrępowania szafuje ocenami zarówno ludzi, jak i ich poglądów. Najsłabszy jest rozdział, w którym w sposób ewidentnie naciągany stara się wykazać, jak to współczesna wierchuszka Kościoła wspiera i promuje homoseksualizm (chociażby zdeseksualizowany).

Książka napisana została w latach 80. zeszłego stulecia, a to wydanie jest nieznacznie tylko zaktualizowane. Dostaje się Janowi Pawłowi II jako aktualnemu wówczas papieżowi. Podczas lektury zastanawiałem się, kim jest autorka. Jakąś katolicką feministką, czy co? Wyjaśniło się dopiero na samym końcu, w rozdziale, który został dodany w obecnej edycji. Okazuje się, że studiowała teologię razem z Ratzingerem, którego określiła jako swoje największe rozczarowanie. Jest wierząca, jednak nie zgadza się z maskulinistyczną teologią celibatariuszy. Za herezję została ekskomunikowana.

2 (21). Plaga (Muszyński Beniamin Tytus) (pdf) 3,0

Jakiś czas temu ściągnąłem sobie ze strony masz-wybor.com.pl kilkanaście darmowych gamebookow, głównie autorstwa niejakiego Bieniamina Muszyńskiego, a dziś wypróbowałem jeden z nich. Króciutki, składający się z zaledwie 70 akapitów, z których oczywiście tylko część jest uwzględniana w danym scenariuszu, zależnym od wyborów dokonywanych przez gracza-czytelnika. Przerobiłem dwa takie scenariusze, częściowo się pokrywające. W obu przypadkach wystąpiły pewne luki w fabule (np. przejścia 7→35 czy 18→35), świadczące o niesystematycznym czy niedbałym podejściu autora.

W przypadku tej pozycji zdecydowanie bardziej zaciekawiła mnie forma, niż sama treść (gdy pominąć "interaktywność", pozostanie słabiutkie raczej opowiadanko). Poszczególne "paragrafy" można potraktować jak węzły diagramu opisującego skończoną maszynę stanową. Oprócz rozgałęzień do swobodnego wyboru, występują też przejścia uwarunkowane "stanem posiadania" gracza, a ten zależy od tego, które węzły odwiedził on wcześniej. Czysta algorytmika :)


W trakcie:
* Wielka Czwórka (Christie Agatha (pseud. Westmacott Mary)) () ebook — rozpoczęta pod koniec września
* Kod szczęścia: Dlaczego jedni mają w życiu szczęście, a inni pecha (Wiseman Richard) () audio — niby dosłuchałem do końca jeszcze w czerwcu, ale ze względu na deficyt uwagi postanowiłem przesłuchać jeszcze raz.
* Szczęśliwy X: Matematyka na co dzień (Strogatz Steven) ()
* Wszystkie lektury nadobowiązkowe (Szymborska Wisława) () ebook — na lata starczy :-)


Zobacz też:
* Jotny czerwiec 2019
* IV kwartał 2019