Akcja pamiętnika toczy się tam, gdzie historia II wojny światowej wiąże się ściśle z partyzantką - na terenach izbicko-tarnogórskich, pomiędzy Krasnymstawem a Zamościem. Wstępowanie do partyzantki było tą naturalną reakcją obronną na nieustanne prześladowania ludności cywilnej, która sprawiła, że niemal każdy miał "w lesie" kogoś z rodziny. [...] Ryszard Adamczyk opisuje obserwowany z perspektywy dwunastolatka cały ówczesny świat - wszystko, co słyszał i czym się interesował. Pieczołowicie odtworzona topografia terenu, opisująca m.in. przedwojenną zabudowę Izbicy (wzbogacona mapą) sprawia, że wiemy wszystko o tym małym mieście [...].
Dla pełnego opisu rzeczywistości rozpoczyna swoją historię od zarysów początków Izbicy i wojen, które się przetoczyły przez miasto - również z perspektywy anegdot opowiadanych przez ludzi, którzy brali w nich czynny albo bierny udział. Dalej akcja wspomnień pozwala nam zobaczyć, jak w ustabilizowane w okresie międzywojennym życie wtargnął kolejny kataklizm wojenny - później widzimy zmiany nowego życia po wojnie i odbudowę. Autor opisuje pilnie - jako okupacyjny uczeń - życie szkoły i każde ciekawsze nowe doświadczenie życiowe. [...] Adamczyk zapisuje też wyryte w swojej pamięci poczynania hitlerowców w Izbicy, prześladowanie i ostateczną eksterminację izbickich Żydów, masowe wysiedlenia, pacyfikacje oraz jednostkową działalność gestapowców na tych terenach. A wreszcie walki plutonów "Urszuli", "Ciąga", "Żurawia", rozniecane przez okupanta antagonizmy polsko-ukraińskie oraz zwalczanie band UPA. Po wojnie zaś zapisuje autor stosunek ludności do wojsk Armii Czerwonej, ich rabunkową politykę i powstawanie na tych terenach propagandy NKWD. [...]
Przeżycia prywatne i publiczne wzbogacone dokumentami, relacje międzykulturowe, edukacja, kronika migracji i ekonomii wojennej, stosunek do bliźnich i religii oraz próba charakterów - to panorama wszystkich dziedzin życia, która może stać się źródłem dla historyków kultury czy antropologów, a dla pisarzy i scenarzystów poszukiwaną inspiracją.
Aleksandra Szewczyk, fragm. "Przedmowy"
[Norbertinum, 2007]