Książka: Diamentowy Plac

Recenzuje Anna Dolińska. Mam taki zwyczaj, przez jednych rozumiany, przez innych niekoniecznie, że prawie nigdy nie przerywam lektury książki, która nie przypada mi do gustu. I choć czytam sporo, mogłabym na palcach jednej ręki policzyć powieści, które - w połowie przerwane - nie dostały ode mnie szansy. Taka postawa czytelniczego męczennika owocuje jednak tym, że najczęściej książkę czytaną ze zniechęceniem kończę z poczuciem, że to tytuł wyjątkowy, perełka. Zwykle moja cierpliwość zostaje ...

„(...) byłam tak bardzo, tak śmiertelnie wyniszczona, że opisać tego nie można, a przecież trzeba było żyć...”[1] Lata trzydzieste dwudziestego wieku. Hiszpania. Barcelona. Diamentowy Plac. To tutaj zaczyna się opowieść Natalii - od zawarcia znajomości z przystojnym Quimetem, który wkrótce zostanie jej mężem. Dla młodej dziewczyny rozpoczyna się nowy etap w życiu, a my - czytelnicy - będziemy jej towarzyszyć przez kolejne lata. Razem z nią poznamy różne smaki życia. Od radości poprzez oboję...

Diamentowy Plac (Plaça del Diamant) znajduje się w Barcelonie, w dzielnicy Grácia. Ponad dwadzieścia lat temu odkryto tu schron z czasów hiszpańskiej wojny domowej, mogący pomieścić ok. 200 osób. Jednak nie z tego powodu to miejsce stało się znane. Tu zaczyna się opowieść katalońskiej pisarki, Mercé Rodoredy, tu poznali się bohaterowie jej historii, Natalia i Quimet. Pierwsze spotkanie, pierwsze spojrzenie, pierwszy taniec. Na placu stoi dziś pomnik Natalii - La Colometa, przedstawiający nagą ko...

Rok 1939, Barcelona. Piękna Nàtalia zostaje poproszona do tańca przez Quimeta. Pewny siebie młodzieniec oświadcza, że w ciągu roku się z nią ożeni. I dopina swego. Nazywa ją czule Colometą - Gołąbką - i kocha dziwną, egoistyczną miłością. Tymczasem przyszłość w pochłoniętej wojną Hiszpanii staje się coraz bardziej niepewna. Zaborczy i nieco dziecinny Quimet wpada na coraz to nowe pomysły zarobkowania, aż w końcu zaczyna hodować gołębie. Kiedy biznes upada, wyrusza na front. Nàtalia z dwójką dzieci stara się przeżyć. Haruje dzień i noc i powoli traci wiarę w lepsze jutro. Szczęście się jednak do niej uśmiecha.


"Diamentowy plac" to pięknie napisana powieść o bohaterstwie, za które nie otrzymuje się laurów. Opowieść o wielkich marzeniach i równie wielkich rozczarowaniach. Miłość jest tu zapomnianym skarbem odkrytym po latach bólu i przemocy. Rodoreda w pozbawiony sentymentalizmu sposób przedstawia życie zwykłych ludzi, którzy znaleźli się w niezwykłej sytuacji. Opowiada o miłości codziennej, trudnej, a czasem niemożliwie wręcz wymagającej. Takiej, która zdarza się najczęściej.


Nowy przekład Anny Sawickiej - tym razem z języka oryginału - wydobywa całe piękno tej prozy.


Mercè Rodoreda (1908-1983) jedna z najwybitniejszych postaci literatury katalońskiej XX wieku. Po hiszpańskiej wojnie domowej przebywała na emigracji we Francji, a od 1954 w Szwajcarii. Do Katalonii powróciła w 1979. Rok później otrzymała nagrodę Premi d'Honor de les Lletres Catalanes jako wyraz uznania dla całego dorobku pisarskiego. Powieści Rodoredy były porównywane do twórczości Virginii Woolf, uwielbianej przez katalońską pisarkę. Jej głównymi bohaterkami są kobiety, a styl narracji - poetycki, symboliczny i oryginalny - stał się inspiracją dla wielu późniejszych autorów.


"Można do tej książki podejść jako do jednego z najważniejszych dzieł katalońskiej literatury XX wieku i przeczytać ją w skądinąd słusznym założeniu, że klasyków różnych narodów znać warto, ale chyba jednak lepiej spojrzeć na »Diamentowy plac« jak na po prostu znakomitą i świeżą powieść: to historia dziewczyny, która staje się kobietą, opowieść o życiu prostym, pełnym bólu, ale i radości czasem trochę też. Dokonany z oryginału przekład Anny Sawickiej wydobywa z prozy Mercè Rodoredy jej charakterystyczny ton: subtelny, rzeczowy, bez wielkich słów i wykrzykników, jakby to wszystko zostało opowiedziane półszeptem".

Tomasz Pindel


"»Julieta zajrzała do mnie do cukierni i powiedziała, że przed licytacją bukietu odbędzie się licytacja kawiarek« - kiedy czytam pierwsze słowa książki Mercè Rodoredy po polsku, czuję dreszcz. Nareszcie! Kultowa katalońska powieść w końcu doczekała się tłumaczenia godnego oryginału. Sama tylko nie wiem, co w »Diamentowym placu« zachwyca mnie bardziej: genialny język, energia tej powieści czy prawda kobiecego doświadczenia".

Aleksandra Lipczak


[Wydawnictwo Marginesy, 2022]

"Diamentowy Plac" to piękna książka, mądra i znakomicie napisana (może to zasługa genialnej tłumaczki, Zofii Chądzyńskiej). Radość z lektury mąciło mi niewiarygodne niechlujstwo wydawcy - niezliczona ilość literówek i błędów interpunkcyjnych, a nawet ortograficznych. Nie rozumiem, dlaczego Pascal, wydawca przewodników i poradników dla niewymagających, bierze się za coś, czego robić nie potrafi? Żeby publikować literaturę, trzeba zatrudnić wykwalifikowanych redaktorów i korektorów, tutaj tej fach...