Książka: Spowiedź mordercy: Opowiedziana w jedną noc

W "Spowiedzi mordercy. Opowiedzianej w jedną noc" Roth zamienia ustny przekaz chasydzki we fragmentaryczną i wielowątkową rekonstrukcję dokonaną przez postać narratora z nowoczesnej powieści: głos opowiadający o swoich dwu "Icherzähler" zaczyna od modelu magida chasydzkiego, by dojść do conradowskiego kapitana Marlowa. Dziewięć dziesiątych "Spowiedzi mordercy..." należy bez wątpienia do zamkniętej struktury przypowieści chasydzkiej i tradycyjnej opowieści: historia Gołubczyka opowiedziana jest z dystansem przez wszechwiedzącego narratora, który przenosi ją w przeszłość, osądza ją w tym samym momencie, w którym o niej mówi, i wymienia dosłownie jej alegoryczne znaczenia. Lecz na końcu bohater wychodzi z paraboli i wchodzi w powieść...

Jego opowieść stopniowo zamienia się dla słuchaczy w prawdziwy "Erlebnis" (doświadczenie przeżyte), żłobi zmarszczki i bruzdy na ich twarzach, jak gdyby oni również przeżyli te wydarzenia i przyjmowali na siebie ciężar życia Gołubczyka, albo przynajmniej tego, co im zostało przekazane w opowieści i co stało się odtąd determinującym składnikiem ich życia.

Claudio Magris, "Daleko, ale od czego? Joseph Roth i tradycja Żydów wschodnioeuropejskich"


[Austeria, 2015]