Książka: Tańczące niedźwiedzie

Nie było nam dane ich zobaczyć, ale nie żałujmy. To musiał być strasznie przygnębiający widok: wielkie, piękne zwierzę wodzone na łańcuchu umocowanym do kółka przewleczonego przez nozdrza, a gdy niedźwiednik zagrał, wstające na tylne łapy i zaczynające smutny pląs; „Cygan w tym ręku, w którym trzymał smyczek od gęśli, trzymał też kijek, na końcu którego był niedźwiedzi nos. Niedźwiedź próbował nadążyć za smyczkiem i sprawiało to wrażenie, jakby tańczył do rytmu. Tymczasem wszystko to była uciecz...

Jeszcze niedawno można było je spotkać w tramwaju albo autobusie miejskim w Sofii. Wiosną i latem tańczyły niemal w każdej miejscowości nadmorskiej. Tresowali je Cyganie, ale kiedy Bułgaria weszła do Unii Europejskiej, specjalna organizacja zabrała im zwierzęta i umieściła w parku, w górach. Uczą je tam życia na wolności, ale czasami to nowe życie je przerasta. Co wtedy robią? By się dowiedzieć, trzeba przeczytać tę książkę.

Historia tańczących niedźwiedzi to niezwykła metafora naszego wychodzenia z komunizmu. Szabłowski w swojej książce przygląda się uwolnionym niedźwiedziom w Bułgarii i wędruje po krajach, które wciąż na wolność czekają, i tych, które mają jej zbyt wiele. Objeżdża autostopem ogłaszające niepodległość Kosowo, wozi zdezelowanym peugeotem drżących o życie Fidela Kubańczyków, kłóci się z zakochanymi w Stalinie przewodniczkami po jego muzeum, przemyca samochód na Ukrainę, nocuje na londyńskiej Victorii z bezdomną spod Pabianic. W jego książce wszyscy okazujemy się tańczącymi niedźwiedziami, którym wolność przynosi jednocześnie ulgę i ból.


Witold Szabłowski - reporter "Gazety Wyborczej", laureat wielu prestiżowych nagród, m.in. nagrody im. Beaty Pawlak i im. Ryszarda Kapuścińskiego. Jego debiut "Zabójca z miasta moreli. Reportaże z Turcji" z 2010 r. był nominowany do nagrody Nike, a w Stanach Zjednoczonych został uznany za jedną z najważniejszych książek przetłumaczonych na język angielski w 2013 r.

[Agora, 2014]