Książka: Baśń o wężowym sercu albo Wtóre słowo o Jakóbie Szeli

"Baśń o wężowym sercu" Radka Raka rozbiła w roku 2020 bank nagród ("Nike", "Zajdel", Nagroda Literacka im. Jerzego Żuławskiego), przez co stała się obiektem przeróżnych analiz literackich i rynkowych - bo któż to widział, by powieść z nurtu, który można by określić historyczną fantasy, spotkała się z takim docenieniem? Wcześniej mieliśmy co prawda "Dagome iudex" Nienackiego, a potem "Trylogię husycką" Sapkowskiego, nie wyszły one jednak zbyt daleko poza getto "niepoważnej" literatury fantastyczn...

"Czy to słońce zaszło chmurą, jak za drzewo dzięcioł, że tę jasność ode słońca taki czarny cień ciął? Oj, nie obłok to, nie chmura nagłym deszczem szumna, — to ci stoi Jakób Szela na środku gumna"[1]. Powiadają, że Jakub Szela był pierwszym świadomym przywódcą chłopskim, bohaterem uciśnionego ludu, chłopskim królem, co postanowił zemścić się na panach za upokorzenia, niesprawiedliwość, przemoc i okrucieństwo. Powiadają inni, że Szela chodził na postronku kajzera, był jedynie marionetk...

Postać słynnego chłopskiego przywódcy - Jakuba Szeli - przewija się często w kulturze. Nawiązują do niego pisarze, wygłasza się w jego imieniu mocne przemowy na scenie teatralnej, wraca się do jego historii tak często, jak do obrosłej wokół niego legendy. Nic dziwnego, że Radek Rak wybrał sobie właśnie tak głęboko zakorzenione w nas i intrygujące indywiduum na głównego bohatera swojej najnowszej powieści, nominowanej do tegorocznej nagrody Nike. Akcja powieści toczy się wokół życia wspomniane...

"Baśń" jest próbą stworzenia na nowo mitologii Galicji. Nie jest powieścią historyczną, i choć napisana z dużym szacunkiem dla ówczesnych realiów społecznych, obyczajowych i politycznych, to zawieszona pozostaje między historią a mitem. Wyrasta z legend, w które obrosła postać chłopskiego przywódcy – tych prawdziwych i tych stworzonych przez Radka Raka.

Śledzimy losy młodego Kóby Szeli, wzrusza nas miłość, jaką obdarzyła go Żydówka Chana, czujemy razy pańskiego bata, przeżywamy zauroczenie zmysłową Malwą, wędrujemy przez krainę baśni, żeby zamieszkać we dworze i poczuć zapach krwi rabacji 1846 roku.

Radek Rak napisał powieść o dobru i złu, które czają się w każdym z nas, o nierównych szansach, o Galicji i o Polsce. Powieść pełną rozbuchanego erotyzmu, ironii i humoru, nakarmioną mrokiem ludzkich serc.

[Powergraph, 2019]