Wstrząsające świadectwo pisane w ukryciu na terenie dzisiejszej Ukrainy w latach 1943 i 1944. Autor, lekarz, po utracie rodziny, zapisuje nie tylko bieg wydarzeń wojennych i odbywającej się na jego oczach Zagłady, ale też dużą część tekstu poświęca na analizowanie swoich przedwojennych losów. W tej części opowieści nakreśla - widzianą własnymi oczami - sytuację młodych polskich Żydów w latach 30. Część zapisu dotycząca czasu wojny pokazuje okrucieństwo najeźdźców, ale też skomplikowane stosunki panujące pomiędzy ludnością polską, ukraińską i żydowską miasteczek Podola. Książka powstała na podstawie 1600-stronicowego rękopisu znajdującego się w archiwum ŻIH w Warszawie.
"1 września 1939 roku, dzień wybuchu drugiej wojny światowej, jest początkiem końca mego dopiero zaczynającego się prawdziwego życia. Dzień ten i wszystko, co się działo w dniach, tygodniach, miesiącach i latach najbliższych, będzie wspominane na całej kuli ziemskiej tak długo, jak będzie istniał świat. Dzieci, które w przyszłości uczyć się będą historii, przeklinać będą ten rozdział. [...] Niemożliwa do zapamiętania będzie liczba krwawych walk i bitew stoczona w różnych miejscowościach w tym krótkim czasie. Także niezliczona liczba bohaterów i zdrajców spowoduje zamęt w głowie. [...] Historycy będą łamać sobie głowy, nie wiedząc, jak te wszystkie fakty przedstawić, by były przystępne i wiarygodne. Wstyd im będzie, że to wszystko mogło się stać w XX wieku, obawiać się też będą, by tą nauką nie zaraziły się przyszłe pokolenia".
Baruch Milch "Testament"
Baruch Milch urodził się w Podhajcach w 1907 roku w ortodoksyjnej rodzinie żydowskich rzemieślników. Po ukończeniu gimnazjum wyjechał na studia medyczne do Pragi. Praktykę lekarską podjął w roku 1936 we Lwowie. W początku 1939 roku osiedlił się w swoich rodzinnych Podhajcach, ożenił się, otworzył aptekę. Po 17 września znalazł się pod okupacją sowiecką. Na rozkaz nowej władzy w 1940 roku podjął pracę w szpitalu w Tłustem, pozostawiając rodzinę w Podhajcach. W czasie okupacji niemieckiej, w 1943 roku, stracił niemal wszystkich bliskich, w tym żonę i syna. Do wyzwolenia ukrywał się na strychu domu polskiego gospodarza w Tłustem. Latem 1945 znalazł się w Opolu, skąd po roku, z nową już rodziną, przedostał się do Niemiec. W roku 1948 wyjechał do Izraela, gdzie mieszkał aż do śmierci w kwietniu 1989.
Fundusz im. Tadzia Kolskiego wspiera badania naukowe i publikacje materiałów dotyczących przedwojennego życia Żydów polskich oraz historii Zagłady.
Fundusz został stworzony przez kuzynów Tadzia Kolskiego z myślą o upamiętnieniu śmierci tego piętnastoletniego chłopca, zastrzelonego przez hitlerowców w Warszawie 20 lipca 1944 (w dniu zamachu na Hitlera).
Nowa edycja serii "Żydzi polscy". Klasyka źródłowej literatury żydowskiej XX wieku, bezpośrednie świadectwa życia Żydów na ziemiach polskich - w większości opowiadające o doświadczeniu Holokaustu. W serii znajdują się nie tylko teksty Żydów związanych z Polską, ale i osób, które trafiły tu wyłącznie na pewien czas - przeważnie decyzją niemieckich oprawców. Ich losy splotły się bowiem nierozerwalnie z historią Polski i z historią polskiej społeczności żydowskiej.
[Ośrodek Karta, 2012]