Książka: Byłem przy narodzinach Kalifornii

Politykujący intelektualiści bywają nudni; o Hołyńskim można wszystko powiedzieć, tylko nie to. Jego politykowanie więcej mówi o nim samym, niż o polityce. Jego poglądy są częścią jego osobowości, która się w nich wyraża i mają dla nas taki sam posmak niespodzianki, jak wszystko w tym człowieku. No bo skąd naraz liberał, demokrata, radykał?

Pochodził, jak Domeyko, z rodziny "żubrów kresowych", nie tyle jednak litewskich, co białoruskich - Hołyńscy wiedli się gdzieś spod Witebska. Lelewel wręcz notował, że Hołyński to "Rosjanin" (nie bez kozery, bo ojciec, Wincenty Hołyński, poszedł w służbę carską, a matka, Emma, była z Gonczarow-Mordwinowych). Musieli jednak rodzice chować Aleksandra Jana Joachima po polsku, bo teksty reportaży nie pozostawiają wątpliwości przynajmniej co do tego, że Rosjaninem nie był, a caratu nienawidził.

[Prasa-Książka-Ruch, 1981]