Książka: Dygot

„... życie to jest jeden, kurwa, wielki dygot”[1]. Twórczość Jakuba Małeckiego odkryłem w 2017 roku. Sięgnąłem po „Ślady” bez wielkich oczekiwań. Ot, tak, dla sprawdzenia nieznanego mi autora. Tymczasem ten świat pochłonął mnie już od pierwszych stron. W coraz większych emocjach poznawałem kolejne historie składające się na tę piękną książkę o przemijaniu. Ten nieoczekiwany zachwyt sprawił, że „Ślady” stały się jedną z najważniejszych dla mnie książek tamtego roku. W ciągu kilku lat przeczyta...

Jakub Małecki poproszony o to, by w jakiś nietypowy sposób zachęcił niezdecydowanych do przeczytania omawianej powieści stwierdził, że czytanie "Dygotu" ujędrnia pośladki. Nie wiem, jak to zmierzyć u siebie (bo już jestem po fakcie), ale jeśli ktoś jest jeszcze przed planowaną lekturą, radzę zawczasu się obmacać i zrobić jakieś zdjęcie, by po lekturze mieć materiał porównawczy. I wrzucić tę fotkę w komentarzu do tego tekstu, to wszyscy chętnie ocenimy postęp w kwestii jędrności. Już nie mogę się...

Są książki, których żadną miarą nie udało mi się doczytać do końca. Są książki, które zmęczyłam, albo też one zmęczyły mnie, zależy od punktu widzenia. Są książki, przez które przeleciałam jak wicher, bo za wszelką cenę chciałam się dowiedzieć, co dalej. Są książki, do których wracam, chociaż niektóre zdania znam już na pamięć. I wreszcie są książki, na które trafia się rzadko, a szkoda; książki – pożeraczki, książki, które czytam jak najwolniej, bo nie chcę ich kończyć, książki, które dotykają ...

Czy istnieje wyłącznie świat realny i namacalny? Czy wszystko, co nas otacza, dzieje się naprawdę, czy tylko w naszej głowie? Czy to możliwe, że klątwa rzucona w gniewie zmienia ludzkie losy? Co kieruje naszym życiem – fatum? Siła wyższa? A może nasze wybory? Na małej kujawskiej wsi rodzi się odmieniec. Duch. Diabeł. Biała skóra, białe włosy i czerwone ślepia. Jan Łabendowicz wie, dlaczego jego syn ma skazę. Został przeklęty, a razem z nim jego rodzina. Jego karą ma być wystawienie na wieczny...

Naznaczona wstrząsającą tajemnicą ballada o pięknie i okrucieństwie polskiej prowincji.
Porywające obsesje, niszczące namiętności i groza przemijania.


Uciekająca przed Armią Czerwoną Niemka przeklina Jana Łabendowicza, który odmówił jej pomocy. Wkrótce jego żona rodzi odmieńca – chłopca o skórze białej jak śnieg. A wiejska społeczność nie akceptuje wybryków natury… Córeczkę Bronka Geldy ściga klątwa Cyganki. W wieku kilku lat dziewczynka zostaje ciężko poparzona w wyniku wybuchu granatu.

Na losy Geldów i Łabendowiczów wpływają nie tylko kolejne dziejowe zawirowania i przepowiednie, lecz przede wszystkim osobiste słabości i obsesje. Drogi obu rodzin przecinają się w zaskakujący i niespodziewany sposób. Na dobre zespaja je uczucie dwojga odmieńców, introwertycznego albinosa i okaleczonej w płomieniach dziewczyny. Po kilkudziesięciu latach mroczną tajemnicę rodzinną mimowolnie rozwikła ich jedyny syn Sebastian – utracjusz i aferzysta, który postanawia wykorzystać możliwości, jakie daje Poznań, kipiąca życiem metropolia.


Jakub Małecki snuje opowieść o przedwojennej polskiej wsi, wojnie, latach PRL-u i współczesności. Realizm magiczny łączy z groteską, a nostalgię za światem, który przeminął, przeplata z grozą istnienia w sposób godny mistrzów: Wiesława Myśliwskiego i Olgi Tokarczuk.

Odważna i dojrzała powieść jednego z najciekawszych młodych polskich autorów.


„Małecki pisze o polskiej prowincji jak o wojnie, a o ludziach jak o demonach. Znakomita powieść obyczajowa. Nigdy nie polecam książek polskich autorów. Dla »Dygotu« warto zrobić wyjątek”.

Łukasz Orbitowski


„Dobre. I to bardzo. Po cóż pisać więcej?”

Michał Nogaś, Program III Polskiego Radia


„Bez wątpienia najlepsza dotąd powieść Małeckiego. Ludzie – żywioły. Życie – zagadka. Przemijanie – suspens. Historia Polski plus historia rodzinna, ale wariacko i poetycko, serdecznie i bezpretensjonalnie”.

Jacek Dukaj


„Dygot to strach przed życiem, przed cierpieniem, przed przyszłością. Dygot to także samo życie. Dlatego »Dygot« to również tytuł świetnej powieści o życiu, o strachu, o cierpieniu i okrutnych wyrokach losu. I o tym, że nie można się wyrwać z kręgu przeznaczenia. Tak jak nie można się oderwać od lektury”.

Leszek Bugajski, „Wprost”


„Małecki nie musi sięgać po sensacyjne triki, aby przykuć uwagę czytelnika. On po prostu znakomicie opowiada ludzi: ich wewnętrzne napięcia, małe dramaty i codzienne sprawy. Po raz kolejny literatura pokazuje, że najbardziej fascynujące jest zwykłe ludzkie życie”.

Wit Szostak


Jakub Małecki (ur. 1982). Pisarz i tłumacz, autor licznych opowiadań i książek: „Błędy” (2008), „Przemytnik cudu” (2008), „Zaksięgowani” (2009), „Dżozef” (2011), „W odbiciu” (2011) i „Odwrotniak” (2013). Przełożył z języka angielskiego wiele pozycji, między innymi „Brudne wojny” Jeremy’ego Scahilla, „Paryż wyzwolony” Antony’ego Beevora, „Moją prawdę” Mike’a Tysona i zbiór korespondencji „Listy niezapomniane”. Publikował w „Newsweeku”, „Polityce”, „Angorze”, miesięczniku „Znak”, „Nowej Fantastyce” i „Tygodniku Powszechnym”. Laureat nagrody Śląkfa w kategorii Twórca Roku, dwukrotnie nominowany do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Mieszka tu i ówdzie, obecnie w Warszawie.

[Sine Qua Non, 2015]

Po Małeckiego sięgnęłam, bo w miesięcznych podsumowaniach ostatnich miesięcy pojawiał się wciąż i wciąż, z wysokimi ocenami. Potwierdził tylko stare przysłowie pszczół, że degustibusnon... Otóż Małecki nie dla mnie. Bo dla niego świat jest tylko zły. I tylko to pokazuje. Rozumiem, że ktoś tak może świat widzieć. Ale ja nie chcę o tym czytać. Bo to jest problem Małeckiego, a nie mój. Wyjątkowo nie spodobało mi się przedstawienie relacji z dziećmi. A dokładnie – brak tych relacji. W każdym z trzec...

Jakub Małecki ten rok zaliczy do niezwykle udanych. Premiera "Rdzy" dobitnie utwierdziła czytelników w przekonaniu, że warto sięgać po twórczość młodego polskiego autora. Ja sama wątpię, bym przeczytała w tym roku lepszą książkę. "Dygot" jest moim trzecim spotkaniem z Małeckim i opisywaną przez niego rzeczywistością. Okres wojny i następujące po niej lata to jego ulubione czasy. Bohaterowie tej powieści również ich doświadczają. Wiktor z początku wydaje się odrażający i onieśmielający, budzi ...