Książka: Dlaczego dziecko gotuje się w mamałydze

Poznawanie twórczości Agłai Veteranyi rozpocząłem od jej drugiej książki, „Regału ostatnich tchnień”. Przypadek sprawił, że dopiero potem sięgnąłem po jej debiutancki tytuł, znacznie bardziej znany i chyba szerzej komentowany. I ta kolejność lektur jest chyba właściwa, bo „Dlaczego dziecko gotuje się w mamałydze” odpowiada na szereg pytań i wątpliwości, jakie rodzi „Regał ostatnich tchnień”, a nie dzieje się odwrotnie, dlatego przeżyłem tę książkę dwukrotnie – jako poruszające świadectwo dorasta...

Na początek kilka słów o autorce. Aglaja Veteranyi urodziła się w 1962 roku w Bukareszcie, w rodzinie cyrkowców. Po ucieczce z Rumunii rodzina uzyskała azyl w Szwajcarii. Dzieciństwo i okres dorastania autorka spędziła w hotelach i wozach cyrkowych. Pisać nauczyła się w szwajcarskiej szkole i dlatego też niemiecki stał się jej językiem literackim. Ukończyła studia aktorskie. Pracowała w zawodzie jednocześnie zajmując się pisaniem. 3 lutego 2002 roku Aglaja Veteranyi popełniła samobójstwo. Prz...

Powieść Aglaji Veteranyi "Warum das Kind in der Polenta kocht" ("Dlaczego dziecko gotuje się w mamałydze") ukazała się nakładem niemieckiego wydawnictwa DVA w 1999 roku.

Narratorka powieści dorasta w cyrku, jej matka jest akrobatką, ojciec klaunem. Rodzice uciekli z Rumunii, uwierzywszy w iluzję o bogatym życiu na Zachodzie, i nieustannie marzą o zamożności, wielkim domu. Ich córka ma zostać gwiazdą filmową. Ale rzeczywistość, w jakiej przyszło im żyć, bardzo różni się od tych marzeń. Ciągłe zmiany miejsca, poczucie zagrożenia, wykorzenienie, rozczarowanie i gorycz oraz wyrzuty sumienia wobec pozostawionych w kraju krewnych rodzą melancholię i konflikty w rodzinie. Po latach wspólnych występów rodzice się rozwodzą, a narratorka i jej przyrodnia siostra trafiają do szkoły z internatem. Z dawnego życia pozostała im tylko bajka o dziecku gotującym się w mamałydze, którą dziewczynki opowiadają sobie wciąż na nowo, w coraz okrutniejszych wersjach.

Potem narratorka znowu trafia na scenę, jako nastolatka występuje w rewiach i kabaretach. Wreszcie osiedliwszy się na stałe w Szwajcarii, próbuje podjąć naukę w szkole aktorskiej.

Widziane oczami dziecka, dramatyczne losy rodziny na tle barwnego świata cyrku, opisane językiem pozornie prostym i naiwnym, lecz o dużym ładunku emocjonalnym, czynią z powieści Aglaji Veteranyi fascynującą i wstrząsającą zarazem lekturę. Książka została bardzo dobrze przyjęta przez krytykę, nagrodzono ją licznymi nagrodami (m.in. Nagrodą im. A. Chamisso) oraz stypendiami w Szwajcarii i Niemczech. W 2001 roku wystawiono w Zurychu adaptację sceniczną powieści.

[Wydawnictwo Czarne, 2003]